Экономикалық талдау

Экономикалық талдау әдісі және оның сипаттамалық ерекшеліктері.  Экономикалық талдаудың әдістемелік  әдістері мен тәсілдері:  дәстүрлі (абсолютті және қатысты айырымдар  әдісі, орташа көлем әдісі, салыстыру  және топтастыру әдісі, индекстік әдіс, тізбектелген қойылымдар әдісі, баланстық әдіс), экономико-математикалық әдістер (қарапайы математика әдісі, математикалық талдаудың классикалық әдісі, математикалық статистика және ықтималдылық теория әдісі, эконометриялық әдістер және т.б.).

2. Ситуациялық есептерді шығару.

Салыстыру әдісінің көмегімен негізгі  көрсеткіштердің өзгеру нәтижелерін  анықтап талдау жасау қажет

                                                                                                                               мың тг

Көрсеткіштер	Өткен жыл	Есепті жыл	Ауытқу
ӨӨТТ	33500	34840
Өнімнің өзіндік құны	22350	26520
Жұмысшылардың орташа тізімдік саны	15	18
Бір жұмысшының еңбек өнімділігі
Салық салуға дейінгі табыс
КТСалығы
Салық салудан кейінгі табыс
Өнімнің рентабелділігі,%

 

Тапсырманы орындауға  арналған әдістемелік нұсқау

- өткен материалдарды қайталау

 

 

4-тапсырма

Тақырыптарының атауы – Кешенді экономикалық талдау жүйесі

Тапсырма. Сұрақтарға ауызша жауаптар беру:

Экономикалық көрсеткіштерді қалыптастыру жүйесі кешенді талдаудың базасы ретінде. Шаруашылық субъектісінің қызметіне жүйелік көзқарас.  Шаруашылық субъектісі қызметінің тиімділігін жоғарылату факторлары мен резервтерінің жіктелуі.

2. Ситуациялық есептерді шығару.

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

 

- өткен материалдарды қайталау

 

5-тапсырма

Тақырыптарының атауы – Басқарушылық талдаудың негізі

Тапсырма. Сұрақтарға ауызша жауаптар беру:

Басқарушылық талдаудың мақсаты  мен міндеті. Басқарушылық талдаудың  рөлі мен мәні. Басқарушылық және қаржылық талдау арасындағы байланыс. Басқарушылық талдаудың ақпарат көздері. Басқарушылық талдаудың ерекшеліктері мен негізгі кезеңдері, мазмұны.

2. Ситуациялық есептерді шығару.

Тапсырманы орындауға  арналған әдістемелік нұсқау

- өткен материалдарды қайталау

 

 

6-тапсырма

Тақырыптарының атауы – Ұйымның маркетингтік қызметін талдау

Тапсырма. Сұрақтарға ауызша жауаптар беру:

Маркетингтік қызметті талдаудың  мәні мен міндеті. Өнімге сұранысты  және тапсырыстар портфелінің қалыптасуын  талдау. Сұралмаған өнім тәуекелділігін бағалау. Өнімді жабдықтау нарығын талдау. Баға саясатын талдау. Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін талдау.

2. Ситуациялық есептерді шығару.

Тапсырма 1

 

Көрсеткіштер	Базалық жыл	Есептік жыл		Базалық жылдан есептік жылдың ауытқуы
		Базалық бағада және шығындарда	Нақты сату бағаларында
Тауар сатудан түсетін түсім	В0 = 70626	Вc = 79101	В1 = 102072
Сатылған тауардың өзіндік құны	С0 = 56579	Сc = 62237	С1 = 79436
Жалпы пайда

Анықтау керек:

1. Базалық жылдан есептік жылдың ауытқуын
2. Тауар сатудан түсетін түсімнің өзгеру индексін
3. 2 тәсілді қолданып пайдаға тауар сатудан түсетін түсім өзгеруінің әсерін
4. 4 тәсілді қолданып пайдаға өнім ассортиментінің өзгеруінің әсерін

 

Тапсырманы орындауға  арналған әдістемелік нұсқау

- өткен материалдарды қайталау

 

 

7-тапсырма

Тақырыптарының атауы – Өнімді өндіру және өткізуді талдау

Тапсырма. Сұрақтарға ауызша жауаптар беру:

Өндірістік нәтижелерді талдаудың  ақпарат көздері мен міндеттері. Өнімді өндіру және өткізу динамикасын  бағалау. Ассортименті мен номенклатурасы бойынша өнімдерді өндіруді талдау. Өнім көлеміне әсер ететін әртүрлі факторларды талдау. Өнім көлеміне құрылымдық ілгерілеудің әсерін талдау. Жұмыс ырғақтылығын талдау. Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін талдау мен бағалау.

2. Ситуациялық есептерді шығару.

Тапсырма1. Тауар бірліктеріне кететін  шығындарға талдау жасаңыз.  

Өнім бірлігіне есептеуде шығын  құрылымын талдау  

 

Шығын баптары	Жоспар		Факт		+, ауытқу
	Сумма, тенге	Үлес салмақ %	Сумма, тенге	Үлес салмақ %	сумма, тенге	Үлес салмақ %
1.Шикізат және материалдар  2. Қайтарылған қалдықтар  3. Технологиялық отын 4. Тікелей шығындар 5. Аударымдар 6.Амортизациялық аударымдар 7. Негізгі құралдардың ағымдағы  жөндеуі 8. Негізгі құралдарды капиталды  жөндеу  9. Цехтық үстеме шығындар	240376 1018 21210 10818 19244 26400  3812    -    68226		244102 1212 21720 103212 19508 28200  4056    -    71608

      

 Тапсырма 2. Тауар бірліктерінің  өзіндік құнына әсер ететін  факторларға талдау жасаңыз. Жауабын  аналитикалық таблицада көрсетіңіз. Қорытынды жасаңыз.

         Тауарды  өткізуден түскен табыс, мың  теңге:

• 440000 жоспар бойынша;
• 437200 нақты;

Өндірістік шығындар, мың теңге:

• 480068 жоспар бойынша;
• 491194 нақты

 

 Тапсырма 3. Экономикалық элементтер  бойынша шығындарға талдау жасаңыз.

 

Экономикалық шығындар	Сомасы, мың теңге			Құрылымы, %
	жоспар	нақты	+,-	жоспар	нақты	+,-
1.Материалдық шығындар 2.Еңбекақы 3.Әлеуметтік аударымдар 4.Негізгі құралдардың амортизациясы 5.Басқа да өндірістік шығындар	56236 41000 12200   6300 31128	62492 42930 12880   7000 31934
Жалпы өндірістік шығындар
Коммерциялық шығындар	8840	10100
Толық өзіндік құн, соның ішінде: Өзгермелі шығындар Тұрақты шығындар	155904 109134	168336 118676		100	100	-

 

Тапсырма 4. Тауарларды өткізу бойынша 1 теңгеге шаққанда өнімнің өзіндік құнына әсер ететін факторларға талдау.

1. Өнімді өткізуден түскен табыс:

жоспар - 100 000 мың тенге

факт - 100 840 мың теңге

2. Сатылған өнімнің өзіндік құны

жоспар - 80 000 мың тенге

факт - 80 260 мың теңге

 

Тапсырманы орындауға  арналған әдістемелік нұсқау

- өткен материалдарды қайталау

 

 

8-тапсырма

Тақырыптарының атауы – Өндірістік ресурстарды қолдануды талдау

Тапсырма. Сұрақтарға ауызша жауаптар беру:

Еңбек ресурстарымен қамтамасыз етуді  талдау. Жұмыс уақыты қорын пайдалануды  талдау. Еңбек өнімділігін талдау. Еңбек ресурстарын пайдалану тиімділігін талдау. Өндірістің негізгі құралдармен қамтамасыз етілгендігін талдау. Негізгі құралдарды пайдаланудың тиімділігі мен қарқындылығын талдау. Материалдық ресурстармен қамтамасыз етуді талдау. Материалдық ресурстарды пайдалану тиімділігін талдау.

2. Ситуациялық есептерді шығару.

Тізбектелген қойылымдар әдісін пайдаланып, еңбек ақы қорына ӨӨТТ, жұмысшылар санының және бір жұмысшының орташа еңбек ақысының әсерін анықтап талдау жасау қажет

 

№	Көрсеткіштер	Өткен жыл	Есепті жыл	Ауытқу
1	ӨӨТТ	28520	31540
2	Жұмысшылардың орташа тізімдік саны	96	98
3	Еңбек ақы қоры (шығындалу: үнемдеу)	14520	13520
4	Бір жұмысшының орташа жылдық еңбек  ақысы
5	Бір жұмысшының еңбек өнімділігі

 

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

- өткен материалдарды қайталау

 

 

9-тапсырма

Тақырыптарының атауы – Өнімнің өзіндік құнын талдау

Тапсырма. Сұрақтарға ауызша жауаптар беру:

Өнімнің өзіндік құнын талдаудың  ақпарат көздері, маңызы және міндеттері. Өнімнің өзіндік құнының құрамы мен құрылымы. Өнімдерді өндіруге және өткізуге кеткен шығындарды экономикалық элементтер бойынша талдау. Өнімдердің өзіндік құнын шығындардың калькуляциялық баптары бойынша талдау. Жеке өнім түрлерінің өзіндік құнын талдау.

2. Ситуациялық есептерді шығару.

Тапсырма №1. Өнімнің өзіндік  құннан төмен баға бойынша қосымша  тапсырыс алу қажеттілігін дәлелдеңіз.

Берілгендер:

• кәсіпорының тапсырыс пакеті – 12140 бірлік.

Өнім бірлігінің бағасы 180 мың теңге.

Жоспар бойынша өндірілген өнімнің  өзіндік құны – 1821 млн.теңге, оның ішінде тұрақты шығындар -800 млн.теңге.

Болжам бойынша сатудың нақты  көлемі жоспарланған көлемнен 40% төмен болады.

Ағымдағы жылда тапсырыс беруші бағасы – 140 мың теңге бойынша- 3000 бұйым сатып алады.

 Кәсіпорынның құрастыру –  технологиялық дайындыққа қосымша  шыіыны – 50 мың теңге.

 

Тапсырманы орындауға  арналған әдістемелік нұсқау

- өткен материалдарды қайталау

 

 

10-тапсырма

Тақырыптарының атауы – Қаржылық талдаудың негізі

Тапсырма. Сұрақтарға ауызша жауаптар беру:

Қаржылық талдаудың мақсаты  мен міндеті. Басқарушылық шешімдерді қабылдаудағы қаржылық талдаудың рөлі. Қаржылық және басқарушылық талдаудың  өзара байланысы. Қаржылық талдау әдістері.

2. Ситуациялық есептерді шығару.

 

Тапсырма: Бадамның сол  жағындағы терминдердің анықтамаларын  табыңыздар

 

1	Талдау
2	Жалпы табыс
3	Зиян
4	Айналымды қаражаттар(активтер)
5	Салықтар
6	Баға
7	Айналым қаражатының нормасы
8	Қаржылық қор
9	Қарызгер, қарыздар
10	Қаржылық қаражаттар

 

Тапсырманы орындауға  арналған әдістемелік нұсқау

- өткен материалдарды қайталау

 

 

11-тапсырма

Тақырыптарының атауы – Ұйымның қаржылық жағдайын жалпы бағалау

Тапсырма. Сұрақтарға ауызша жауаптар беру:

Аналитикалық процедураларға сипаттама. Ұйымның активтері мен пассивтерінің құрылымын талдау: пассив құрылымын талдау, актив құрылымын талдау. Балансты тікелей және көлденең талдау. Салыстырмалы талдамалық баланс.