Шпаргалка по "История"

1.КСРО-дағы экономикалық  дағдарыс және Қазақстанның өз  егемендiгiн жариялауы.

Қазақ КСР Жоғарғы  Кеңесi 1990 жылы 25 қазанда бар әлемге Қазақстанның егемендiгiн паш еттi. 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақтың Кеңес  Социалистiк Республикасы Қазақстан  Республикасы болып өзгертiлiп, оның тәуелсiз, демократиялық, құқықты мемлекет екендiгi жарияланды. Бұл күн республика күнi ретiнде бүкiл әлемге танылды. Қазақстан ұзақ жылдар бойы Кеңестер Одағының құрамында болып келдi. Төтенше орталықтанған әмiршiл-әкiмшiл басқару жүйесi бар бұл Одақты қайта құру, оның құрамындағы республикалардың дербестiгiн күшейту мәселесi 90-жылдарда ашық қойыла бастаған-ды.

Өйткенi Кеңестер Одағындағы қайта құру процестерi халықтар арасындағы ұлттық қатынастардың өте күрделi екендiгiн көрсеттi. 1986-1987 жылдары бұл мәселелер көп жағдайда, әсiресе, жоғары жақта «жергiлiкшiлдiктiң көрiнiсi», «ұлттық томаға-тұйықтық» деп қаралды. Тек соңғы кездерде ғана қоғамды қайта құрып, жаңартумен байланысты ұлт мәселесi басты мәселелердiң бiрi болып, оның көптеген әр түрлi ұлттық көрiнiстерi болатындығына ерекше назар аударыла бастады. Оған КСРО-ның құрамында бұрын болып келген ұлт республикаларының Одақтан бөлiнiп шығып, өздерiнiң егемендiк мемлекет болуы жөнiндегi талаптарының әсерi тидi. Мiне, осының нәтижесiнде 1988 жылдың қараша-1989 жылдың мамыр айлары аралығында Балтық жағалауындағы Эстония, Литва, Латвия республикалары өздерiнiң егемендiгi туралы алғашқы құжаттарын қабылдады. Сөйтiп, олар КСРО құрамынан шығып жеке тәуелсiз мемлекет болды.

2.ТМД елдерiнiң құрылуы.1990 жылғы желтоқсанда Ресей, Украина, Белоруссия, Қазақстан республикаларының жетекшiлерi өзара төрт жақты шарт жасасу жөнiндегi келiсiмге қол қойып, басқа республикаларды оны қолдауға шақырып ұсыныс енгiздi.Алайда, бұл талаптар негiзiнде жаңа Одақтық шартқа қол қояр алдында, 1991 жылы 19 тамызда бұрынғы Кеңес Одағының басшылары Янаев, Павлов, Крючков, Пуго, Язов т.б. қатынасқан мемлекеттiк төңкерiстiң болуымен және орталықтың ешқандай ымыраға келмеуiмен байланысты одақтас республикалардың жетекшiлерi бұған дейiн жүргiзiлiп келген келiссөз талаптарынан бас тартуға мәжбүр болды. Украина мен Белоруссия өздерiнiң тәуелсiздiгiн жариялады. Ал Қазақстанның атынан Н.Ә.Назарбаев КСРО Жоғарғы Кеңесiнiң кезектен тыс сессиясында жаңарған Одақ ендi федерация түрiнде болуы мүмкiн емес, тек конфедеративтiк шарт негiзiнде болуы керек деп ашып айтты, яғни бұл тек тең құқықты республикалардың достық одағы болуы мүмкiн деп көрсеттi. Республикалардың бұл талабы 1991 жылғы 19 тамыздан кейiнгi оқиғаның артынша тәжiрибе жүзiнде iске асырыла бастады. Былайша айтқанда, бұрынғы бiрынғай одақтың орнына Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы қалыптасты. Олар көптеген саяси, әлеуметтiк-экономикалық мәселелердi өздерi шешетiн болды. Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы бойынша тек әскери, сыртқы және т.б. аса маңызды халықаралық мәселелердi ғана бiрiгiп шешу мiндетi қалды.1991 жылғы 16 желтоқсанда Республика Жоғарғы Кеңесiнiң жетiншi сессиясында парламент депутаттары «Қазақстан Республикасының мемлекеттiк тәуелсiздiгi туралы» заң қабылдады.

84-тәуелсіз  қаз саяси құрылым конституция.93,95

.Қазақстан Республикасының  мемлекеттiк заңының қабылдануы.

1993 жылғы қаңтардың  28-i Қазақстанның тарихына оның  тұңғыш демократиялық Конституциясының  туған күнi ретiнде ендi. Ол жаңарған  республика халқына, оны мекендейтiн барша жұртқа, олардың бақытты болашағы, келiстi келешегi үшiн бағдар беретiн негiзгi құжат-азат елдiң Ата Заңы.

Негізгі Заң 4 бөлімнен, 21 тараудан, 131 баптан тұрды. Оның құрамдас бөлімі – еліміздің қоғамдық даму ерекшілігін бейнелейтін өтпелі кезең жағдайларына арналған тарау.

Конституцияның 3-бөлімі мемлекет, оның органдары мен институттарының  құқықтық нормаларын айқындауға арналған. 4-бөлімі Конституцияны сақтау кепілдіктеріне, Конституцияның тұрақтылығын қамтамасыз ету және оның ережелерін қорғауға арналған. Конституцияға сәйкес Қазақстан Республикасы қызметінің түбегейлі ұстанымдары:

-Қоғамдық татулық  және саяси тұрақтылық;

-Халық игілігін көздейтін  экономикалық даму;

-Қазақстандық патриотизм;

-Мемлекет өміріндегі  аса маңызды мәселелерді демократиялық әдістермен шешу.

Қазақстан республикасының  жаңа Конституциясының кiрiспесiнде  былай делiнген: «Бiз, Қазақстан халқы, дүниежүзiлiк қоғамдастықтың ажырамас бөлiгi бола отырып, қазақ мемлекеттiлiгiнiң  бұлжымастығын негiзге ала отырып, адам құқығы мен бостандығының басымдығын тани отырып, демократиялық қоғам мен құқықтық мемлекет құруға бекем бел байлап, азаматтық татулық пен ұлтаралық келiсiмдi, өзiмiз үшiн және өз ұрпақтарымыз үшiн лайықты өмiрдi қамтамасыз етудi қалай отырып, осы Конституцияны қабылдаймыз». Ата Заңымыздың алғашқы бөлiмiнде конституциялық құрылыстың негiздерi баяндалған. Онда Қазақстан Республикасы (Қазақстан)-демократиялық, зиялы және бiртұтас мемлекет екендiгi, оның жерiнiң тұтастығы мен бөлiнбейтiндiгi және оған қол сұғуға болмайтындығы жазылған.

Реформаларды жалғастыру және тереңдету үшiн Қазақстан  Республикасы Президентiнiң басшылығмен  және тiкелей қатысуымен әзiрленген  елдiң жаңа Конституциясын қабылдау жөнiндегi республикалық референдумның  маңызы аса зор болды.

3.Жаңа Конституция 1995 жылғы 30тамызда қабылданды Заңымызда республиканың экономикалық күш-қуаты мен мүмкіндіктері ғылыми тұрғыдан тиянақталып, халықтың әлеуметтік топтарына тиісті кепілдікті құқықтар беретін көкейкесті мәселелерді шешу ескерілді. Конституция 9 бөлімнен, 98 баптан тұрады. Ерекшеліктері: Демократиялық Президенттік басқаруға жол ашылды; Парламент екі палаталы болды: Сенат және Мәжіліс. Депутаттар саны 177-ден 114-ке қысқартылды; Жалпы және төрелік соттар жүйелері біріктірілді. Судьялардың әділетті үкім шығаруға құқықтық кепілдіктерін нығайтқан мәртебесі заңды түрде белгіленді. Олардың қызметіне араласуға жол берілмейді, тек Конституция мен заңға бағынады.

Билік тармақтарына, мемлекеттік  лауазым иелеріне конституциялық құқықтарды бұзуға жол берілмейді. Қазақстан мемлекеті ұлтына қарамастан барлық азаматтардың мүддесін қорғайды. Республикада қос азаматтыққа жол берілмейді.

Мемлекет құру iсi-үздiксiз  процесс, ол мемлекет қанша өмiр сүрсе, сонша уақыт жүргiзiле  бермек. Әлбетте өмiрдiң өзi оған өзгерiстер енгiзудi, соның iшiнде конституциялық өзгерiстер енгiзудi талап етуi ықтимал. Бiрақ бiр мәселенiң басы ашық, Қазақстан Республикасының Конституциясы өзi өмiр сүрген жылдардың iшiнде өзiнiң өмiршеңдiгi мен тиiмдiлiгiн дәлелдедi, оның басты қағидалары бүгiн де көкейкестi қалпында қалып отыр. «Қазақстан 2030» стратегиясында атап көрсетiлген: «Аса ауыр жағдайларда жинақталған мемлекеттiк құру, саяси және оның дамуы туралы бiлiм-бiлiгiмiз», қазақстандықтардың төзiмдiлiгi мен түсiнушiлiгi бiзге қосымша күш-қуат пен сенiмдiлiк үстейдi.

85-бүгінгі таңдағы  қаз саяси партия мен қоғамдық  саяси ағымдар

86-қаз2030,ұзақ  мерзімге деин приоритетті мақсаттар1997ж қазан аиында призиденнт назарбаев республика халқына қазақстан 2030 деген атпен жолдау қабылдап онда еліміздегі дағдарыстан шығудың же жүріп жатқан реформаларды аяқтаудың сондаи ақ алдыңғы қатарлы мемлекеттердің қатарына қосылудың немесе  қаз базасын қалыптастырудың  жаңа бағдарламасын ұсынды.бағдарламада еліміздің саяси  әлеуметтік экономикалық дамуының жақын арадағы же стратегиялық ұзақ мерзімдегі даму жолдары мен мүмкіндіктері жан жақты көрсетілді.онда елдің ішкі бекем тұстарын же сыртқы саясатындағы мүмкіндіктерді барынша паидала отырып мемл-ң дамуындағы ұзақ мерзімді 7 басымдықты іске асыруды көздеп көрсетілген олар ұлттық қауіпсіздікті сақтау ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуын нығаиту нарықтық қатынастар негізінде экономикалық көші қаз азаматтарының денсаулығы білімі мен әл ауқатын көтеру энергетика ресурстары жеке паидалану инфроқұрылым көлік же баиланысты дамыту демократиялық кәсіби мемлекетті құру.қаз 2030 бағдарламасының талапптарына ораи соңғы жылдары еліміздің егемендігі мен тәуелсіздігігын нығаиту әлемдік стандарттарға саи түзетілген заң намалық құқықтық базаны жетілдіру жқөнінде орасан зор дұмыстар жүргізілді.атап аитқанда биліктің сот же құқықтық қорғау органдарына қоса алғанда оның барлық тармақтарының құрылуымен қызметінің қағидаттарнының едәуір жетілдірілді.сондаи ақ демократияның азаматық қоғам институтары даму жолына  түсті,қаз 2030 стратегиясыда көрсетілгендеи әсіресе соңғы жылдары республикада тұрақты экономикалық өндіріс ауқымының өсу жолы баиқалып отыр,қаз2030бағдарламасын жүзеге асыру барысында тәуелсіз еліміздің басты табыстарымен жетістіктері мемл қауіпсіздігін нығату же экономикалық өрлеу болғандығы аитқан жөн бұл барлық қазақстандықтардың өсіп өркендеуіне әл ауқатының артуына кең өріс ашты қазір біздің республикамызда нарықтық экономикалық демократиялық негізінен мемл –ң іргесі қаланып қоиған жоқ сонымен қатар барлық қазақстандықтардың иелігі үшіп жоғары әлеуметтік әрі ішкі ресурстары мол әкономикалық дамуының кемелденуіне келген үлгісінің нақты нышандары қалыптасты .осыған дәлел ретінде бүгін әлемдегі ең күшті мемлекет ақштың қазақтанға нарықтың экономикасы бар ел мәртебесін беру туралы шешімін ерекше атап көрсетті.бұл ақш басшылығының американдық іскер топтар мен сарапшыларының қазақстандық реформаларындағы жетістіктерін моиындау болып отыр.соитип қазақстанның тмд елдер арасындағы осы мәртебені бірінші болып аалуы кездеисоқ емес бұл шешім қазақстанға қатысты ақштағы басқа да дамыған елдер тарапынан экономикалық шектеулер мен түзетулерді алып тастаудан өзінің көрініс тапты осы болашақта респуликаның нарықтық қатынсқа көшкен ел ретінде дүние жүзілік сауда ұиымына кірудің оңтаилы алғы шарты болып есептелді.

87-қр  сыртқы саясаты.91бүгінге деин

Қазақстан Республикасының  сыртқы саясаты белсенділігімен, тепе-теңдік сақтауға ұмтылысымен, прагматизмдігімен, сындарлы сұхбат жүргізуге талпынысымен және көпжақты ынтымақтастыққа бағытталғандығымен ерекшеленеді. Халықаралық аренада мемлекетіміз өзінің тарихи, геосаясаттық және экономикалық факторларына байланысты көп ғасырлар бойы сыртқы саясатын халықаралық ынтымақтастық, көршілес мемлекеттермен татуластық және олардың аймактық біртұтастығын кұрметтеу принципіне негіздеп жүргізіп келеді. Қазақстанның өзге мемлекеттермен тең құқылы және екі жаққа да тиімді қарым-қатынас құруға дайындығы оның бүгінгі күні дипломатиялық байланыс орнатқан шет мемлекеттердің санының көптігімен дәлелденіп отыр. 1991 жылы тәуелсіздік алған сәттен бастап біздің республика әлемнің 130 мемлекетімен дипломатиялық қарым-қатынас орнатты. Көптеген себептерге байланысты Орталық Азия мен Қазақстан аймағы әлем саясатында қазіргі кезде ерекше назарға ие. Қазақстан екпінді даму қарқынының арқасында ipi трансұлттық корпорациялардың, өзге мемлекеттердің үлкен қызығушылығына ие. Бұл түсінікті де, Қазақстан Орталық Азиядағы географиялық сипаты бойынша ең ipi мемлекет болып табылады, оған қоса экономикалық даму қарқыны бойынша біздің мемлекет аймактағы көшбасшы. Осы ретте еліміздің болашақта даму мүмкіндіктерінің мол екендігін ескере кету керек. Бүгінгі күні қазақстандық сыртқы саясат басымдылығы ең алдымен Ресей, Қытай, АҚШ, ЕО, Орталық Азия аймағындағы көршілес мемлекеттермен, ислам әлемімен тең құқылы қарым-қатынас құруга бағытталып отыр. Бұл тұрғыда 2006 — 2007 жылдары аталмыш мемлекеттермен және аймақтармен ей жакты байланыс едәір алға басты. Ел мүддeciнe қатысты бірталай маңызды құжатқа қол қойылған мемлекет басшылығының Вашингтон, Мәскеу, Брюссел, Лондон, Бейжің, Каир, Тегеран, Ташкент, Бішкек және тағы да басқа мемлекеттердің астаналарына ресми сапарларының қорытындылары да осыны айғақтай түсуде. Осылайша мeмлeкeтiмiздiң әлемнің жетекшi державалары мен көршілес ТМД мемлекеттepi арасындағы стратегиялық серіктестігі жаңа деңгейге көтерілді деуге болады.

88-қр саяси әлеуметік  және экономика дамуы

90-қаздағы  қоғамдық саяси же экологиялық  қозғалыстар невада семеи арал  же тб. Демакртиялық үрдістердің нәтижесінде одақтас республикада еңбекшілердің бұқаралық бірлестіктеріқұрыла басталды.қазақстандағы сондаи бұқаралық қозғалыстардың алғылардың бірі невада семеи экологиялық қозғалысы болды,1989ж көктемде ақын олжас сүлеименовтың бастамасы құрылған,ол өзінің түпкі мақсатын семеидегі же қаз аумғындағы басқа да сынқ полигондарын жабуға қол жеткізу деп булду..невада семеи қозғалысы әскери ведмвтвалардан ядролық сынақтардан жөніндегі құпияларды жариялауды халық шеккен зардаптардың орнын толықтыруды талап етті.осныдаи мақсатпен қозғалыс белсенділері беккетер шерулер,халықаралықғылыми конф ұиымдастырды.мұхтар шахановтың бастамасымен арал теңізі маңындағы тұрғындарға көмек беру мақсатымен балқааш пен арал проблемалары боиынша комиет ұиымдастырылды.комитет дүние жүзі жұртшылығымен ксро үкіметінің назарын арал теңізінің экологиялық апатына аударылуына көп жұмыстар атқарды.өскеменде алматында көптеген қалалар аимақтарды экологиялық тазалығы үшін күресетін қозғалыстар құрылды.90ж азат азаматтық қозғалысы дүниеге келді алғашқы кездегі қозғалыс өз қатарына әртүрлі саяси партиялардың өкілдерін біріктірді.азат өзінің басты мақсаты етіп қазақстанның мемл егенмендігін алуын  қоиды 91ж азттық қозғалыс өзінің саясипартиясын құрды.осы кезеңде алматыда жаңа қоғамдық саяси ұиым қазақстанның социал демократиялық партисы құрылды жастардың шағын тобынан алаш партиясы қалыптаса басталды.90ж тамыздаұлтаралық қозғалысы дүниеге келді.оның ұиымдастыру негізінен одақтың маңызы бар кәсіпорындарын ғылыми техникалық интелегенциясының өкілдерінен тұрды.1986 желтоқсан оқиғасына қатысқаны үшін сотталғандары өздерінің партиясы желтоқсан партиясы ұимдастырылды.алаида экономикалық қозғалстан басқа да жаңа қоғамдық қозғалыстарға қамтылғандардың саны көп уақыт боиы аз болды.

31-қазақ  этнонимі қазақ халқының қалыптасуы кездеисоқ әрі бір уақыттағы акт емес,қазақ халқының қалыптасуына әсер еткен этникалық просестердің түпкі тамырлары ере заманға же орта ғасырларға қараи кетеді.Қаз аумағындағы мемл-н туындау дәуірінде тереңдеп барады.қаз орта ғасырлардағы  халқының түріктердің  наиман түркеш қыпшақ тардың кереилерге же басқаларына деингі генетикалық баиланыстары болған қазақ терминінің төркініндекөшпенділердің еркін азат тәуелсіз ғұмыр суру жағдаиында болыпты.қазақ атауы қазғы өмір салтымен тығыз баиланысты.есімі қазақ хандығының орта ғасырлар дәуіріндегі саяси ықпалы шарықтауымен тығыз баиланысты.қасым хан аитуы боиныша қазақтар ол кезде бірегеи мәдени тарихи тип болған –біз дала тұрғындарымыз бізде сирек те қымбат та заттар не тауарлар жоқ біздің басты баилығымыз –жылқы еті мен терісін тамақ пен киім етеміз сүті сусын біздің өлкеде бау бақша  үйлер жоқ бои жазарымыз ермек етерміз малдың жаиылымдардың же жылқы уилері біз соны ғана қызықтаимыз деген.зерттеулер барысында қазақ деген сөз қашақ деген тааудан шыққан деп есептеиді,немесе қазақ деген атау жәнібек пен кереи бастап жетісуға бөлініп кеткен рулық одақтарды біріктіру үшін бастапқы кезде өзбек қазақ кеин қазақ түрінде паидаланған.деп паиымдаиды.қазақ термині 1245ж мамлюк мемлекетіндегі қыпшақтардың ортасында жазылған еркеше жазба деректерінде түрік араб сөздігінде кездеседі.сонымен қорыта иатқандақазақ халқының этнос болып қалыптасуы өте ұзақ процесс,ол2,-3мың жылды атитын күрделі же ұзақ даму жолынан өткен,қазақ халқының халық болып қалыптасуының басты 6 кезеңнен тұрған

82-қр  ішкі саяси жағдаиы ,ұлтаралық жарамсыздық саяси тұрақтылық 1991ж бүгінге деин.

әлемде ең үлкен империя  ксроның ыдырауы оның құрамындағы  респуликаның саяси экономикалық мәдени бөлінуі көптеген қиыншылықтар туғызды .тмдоға көзқарас әр түрлі болып  қалыптасты. Балтық боиы елдері молдавия грузия тмд құрамын кіруде бастартты.қалған республикалар уақытша баиланысты жөғалтпаи ортақ мүліктік келісімнен бөлісуге болады деп есептеді.тмд елдерінде туындаған қиыншылықтар ксро мүлкін бөлісуге республикалар арасында туған пікір таластар соныдық аимақтар құру ксроның ортақ қару жарағын бөлісуде қақтығыстар болды.1993жпрезидент  назарбаев саилау хаттамасына қол қоиды қазақстан ядролық қару жарақ еркін аимақ болып жарияяланды.соғыс өлеңдерін шығаратын кәсіпорындар беибіт  шарттар өндірісіне аиналдыру жүзеге асырыла басталды.92жкыркүиекте алматыда дүние жүзілік қару құрылтаиы тұңғыш рет өткізілді.әлемнің 13 елінен келегне отандастарымыздың қатарына қазақ үлкен диаспоршылар өзбекстан 870 ресеиден 660мың келушілер көп болды.барлық қатысу шылар снарияды 860мың болды құрылтаида қазақстан жоғары кеңессін 92 ж 26 маусымда қабылданған көшіп келі туралы заң негізінде қандастарымыздың елге оралуына мүмкіндік жасалуы жаилы аитылды.202ж түркістанда дүние жүзі қазақтардың 2 құрылтаиы өтті,оған 400ге жуық адам қатысты.оралмандардың елге келу же көшіп келуі жаилы оны ұлғаитуы  мәселесі жоспары қаралып құрылды.93ж желтоқсанда қазақтардың дүние жүзілік қауымдастығының тұсау кесер салтанатты түрде өтті.93 ж өзінде ақ қазақстанға монғолиядан түркиядан ираннан же тмддан 7,5 мыңнан халық  қазақ отбасы көшіп келді.92ж алматыда қазақстан халықтарының тұңғыш форумы өтті.онда призиденттің беибітшілік же татулық сыилығы алғаш рет халық жазушысы снегинге тапсырылған болатын.сонымен қатар отан  парасат құрмер ордендері үшін құрметті атақтар тағаиындау үшін ұсыныс қабылданды.