Автор работы: Пользователь скрыл имя, 08 Декабря 2011 в 11:49, курсовая работа
Кустық жұмысының мақсаты. Берілген зерттеу жұмысының мақсаты – тауар өткізуді жоспарлау саясатын және оның даму беталысын қарастыра отырып зерттеу болып табылады. Бәсекелі нарықтық экономика өз ресурстарын жоғары деңгейлі тиімділікпен пайдалануға және бөлуге ықпал жасайды.
Кіріспе……………………………………………………………………………3
І. Тауар және тауар өткізу саясатының теориялық негіздері
1.1 Тауардың мәні, түрлері, қызметтері………………………………………..5
1.2 Тауар айналымы және тұтыну құны………………………………………6
ІІ. Тауар өткізуді жоспарлау
2.1 Тауардың өткізілу қабілеттілігін жоспарлау…………..……………………9
2.2 Тауардың бәсекеге қабілеттілігін жоспарлау…………….……………….13
2.3 Рынок сыйымдылығы және тауар өткізу көлемін жоспарлау……………18
2.4 Тауарды өткізудегі жарнаманы жоспарлау…………………………….…20
2.5 Тауар өткізудің ақырғы жоспары………………………………………….21
2.6 Тауардың өткізілу қабілеттілігінің шекарасы…………………………….22
ІІІ. Тауарларды көтермелеп сату формалары және оларды қолдану шарттары……………………………………………………………………….24
Қорытынды………………………………….….………………………………27
Пайдаланылған әдебиеттер…………………...………………………………29
Жеткізушілер позициясының күші. Ол көп ретте жеткізуші мен сала кәсіпорындары әрекет ететін нарықтың тұрпатымен аныкталады.
Егер
бұл жеткізушілер нарығы болса, олар
сала кәсіпорындарына өз шарттарын
таңатын жағдайда, онда соңғылары
өздері нарықта (тұтыну-шылар нарығы)
үстем болатын жағдаймен
1.
Жеткізілетін өнімдер мен
2.
Жеткізушілерді ауыстыру
3.
Түтынушылардың баска
4.
Жеткізушілерден сатып
Сатып алушылар позициясының күші. Ол осының алдындағы жағ-дайдағыдай, көп ретті сала кәсіпорындары мен олардың өнімдерін сатып алушылар әрекет ететін нарықтың тұрпатымен анықталады. Әңгіме тиі-сінше өндірушілер мен сатып алушылар нарықтары турасында болып отыр. Сатып алушылар позициясының күші ең алдымен мынадай фак-торлармен анықталады:
1. Басқа өнімдерді пайдалануға ауысу мүмкіңдігі.
2.
Осы ауысумен байланысты
3. Сатып алынатын өнімдер көлемі.
Жоғарыда қаралған факторлардың төрт тобы саланың тартымдылығын және онда бизнес жүргізудің реті қалай болатындығын анықтайды. Өйткені бұл факторлар бағаға, шығындарға, инвестицияларға әсер етеді, осы саладағы ұйымның табыстылығы деңгейін анықтайды. Аталған ба-ғыттарда жүргізілген зерттеулер фирмага бәсекелестік "ахуалын", тай-таласу қарқынын және бәсекелесушілердің әрқайсысы ие болып отырған бәсекелестік басымдықтардың түрін анықтауға мүмкіндік береді.
Саланың өзіндегі бәсекелестік күресті сипаттайтын факторлардың бесінші тобын қарастырайық.
Басым
бәсекелестерді айқындау және олардың
позицияларынын кү-шін анықтау. Әрбір
тауар нарығы үшін неғұрлым қауіпті
(басым) бәсеке-лестер сәйкестендірілген
болуы тиіс. Басым бәсекелестерді аныктаудагы
алғашқы кадам әдетте белгілі бір тұжырымдамаларға
сүйеніп жасалады. Бәсекелік күрестегі
өзінің рөліне қарай барлық ұйымдарды
мынадай төрт топқа бөлуге болады: нарықтық
көшбасшы, үміткер, ілесуші және на-рықтық
тауашасын тапқан ұйым.
2.3
Рынок сыйымдылығы және
тауар өткізу көлемін
жоспарлау
Батыс кәсіпорындары қызметінің осал тұстары, сату саласы болып саналады, сондықтан да кәсіпкерлік пен басқарудың барлық негізгі салаларында рынок сыйымдылығы мен өткізу көлемін болжалдау негізгі роль атқарады.
Кез-келген
қаржы жоспарының ақтық бағасы өнімді
сату көлемінің мүмкіндігін
Маркетинг пен өткізу саласында жоспарлаудың ең шешуші пункт мынадай көрсеткіштерді анықтау болып саналады:
- қысқа мерзімдік: өнімнің әр түрін өткізу (көлемі және құны), географиялық бағыт бойынша өткізу (көлемі және құны), бәсекелестер бағасы, сауда қызметкерлеріне қойылатын мақсатты нұсқаулар, қор деңгейі;
-
орташа мерзімдік: өнім
-
ұзақ мерзімдік: өнім
Болжалдаған кезде, тек қысқа мерзімді ғана емес, сондай ақ орташа және ұзақ мерзімді бағалау ма болжалдауды ескеру керек. Соңғы екі уақыт мүмкіндігіне жататын факторлар ішінара болуы мүмкін, алайда олар қысқа мерзімдік болжалдауға елеулі ықпал етеді (мәселен, технологияның өзгеруі, кез келген артық материалдардың қолайлылығы, т.б.).
Рынок сыйымдылығы, өткізу көлемі мен бюджет аралықтарындағы байланыстарды үш түрлі тәсілмен анықтауға болады:
-
рынок пен өткізу болжамы
- бюджет дегеніміз, табыстардың, шығындардың және белгілі бір уақыт кезеңінде сатылған өнім санының болжамы (мүмкіндігі) туралы қаржы құжаты (документ);
- рынок сыйымдылығы мен өткізу көлемінің болжамы сол уақытта бюджет болады, егер оны компаниядағы жалпы қызметке жауаптылар қарап, бекітетін болса.
Жоспар жасаудың алғашқы қадамы бастапқы ақпарат жинау болып саналады, өйткені мұның өзі рынок туралы толық мағлұмат береді.
Фирма ішіндегі деректерді
Өткен жылдардағы айналымды талдау әдетте кесте түрінде беріледі де, мұның өзі көп жылғы кезеңді қамтиды. Кестеде мыналар көрсетілуі тиіс:
1. сату айналымы (саны);
2. сату құны (айналымы);
3. сату бағасы (өз өнімдері, бәсеке өнімдері);
4.
өз өнімдерінің өткізу болжамы;
5.
өткен жылдары орын алған
Әр
ай сайынғы көрсеткіштерді осылайша
мұқият талдау және барлық ауытқу түрлерін
мұқият қарастыру мүмкіндіктері
өткізудің болашақтағы
1. тауарлар және тауар топтары;
2. сауда есебі, және өкілдіктер (сатушылар) есебі;
3. сатып алушылар тобы;
4. тапсырыс (заказ) саны мен жиілігі;
5. сату жиілігі.
Тауарларды тобы бойынша айыру өте қажетті, өйткені сауда бағдарламасы көбінесе едәуір ауқымды. Оның үстіне тауарлардың кейбір түрлеріне сыртқы жағдайдың әр түрлі әсері ықпал етеді.
Сауда
аудандары және аудан өкілдіктері
бойынша айыру жекелеген
Барлық 5 пункт бойынша өткізудің жүйесі деректері өткізудің деректері мен мазмұны туралы мағлұмат береді. Тұтастацй алғанда фирма ішіндегі деректер өткізу жолдарын көрсетуге, әрі оған жұмсалатын шығындарды белгілеуге мүмкінді береді
Рынок туралы деректерді
Рынок туралы деректерді алу өте қажет, өйткені бұрынғы өткізу қызметінің көрсеткіштері болашақта өткізілуге тиісті тауарларды бағалауға мүмкіндік бере қоймайды. Тек айналым көлемі мен рынок факторларының әрекеті арасындағы ара қатынасты талдау, оның болашақта дамуын нақты бағалауға мүмкіндік береді.
Батыс кәсіпорындарында мынадай көрсеткіштер талданады:
1. аудандарға және жас топтарына бөлінген тұрғын халық санының динамикасы. Мұндай мәлімет халық тұтанатын тауарларды сатуда ұйымдастыруда айрықша маңызы бар;
2.
әр жан басына есептегенде
тауар тұтынылуы. Мұндай
3. халық (сатып алушылар) табысының динамикасы. Мұндай мәлімет шығынның бір түрінен екінші түріне ауысуын көрсетеді;
4.
сатып алу қабілетінің
5. рыноктағы барлық салыстырмалы тауарларға тұтастай сұраныс динамикасы. Мұндай деректерді нақты өнеркәсіптік саладағы өндірістік қуаттың пайдалану статистикасы бойынша алуға болады. Осындай талдау өзара алмасытырылатын тауарлардың пайдалануының ауысу мүмкіндігін көрсетеді;
6. бәсекелестердің өндірстік қуатының немесе нақты салада жұмыс істейтіндер санының өзгеру динамикасы.
- өскелең сұранысқа ие тауарлар;
- бейтарап тауарлар;
- сұранысы кеміген тауарлар;
Рынок
бойынша деректерді тұтастай талдау,
оларды фирма ішіндегі деректермен
салстыру, рынок динамикасы мен кәсіпорын
меншігіндегі динамика аралығында қалыптасқан
пропорцияны бейнелейді.
2.4
Тауарды өткізудегі
жарнаманы жоспарлау
Жарнаманы жоспарлау тауарды өткізу жоспарымен бірге жасалады да, мұнда рынокты зерттеу нәтижесі және бәсекелестер қабылдаған шаралар ескеріледі. Өнімді өткізуде жарнаманың тиімділігін дәл анықтау ешқашанда мүмкін болмайтындықтан, кәсіпорын жарнама құралдарын пайдаланған кезде қалауынша еркін әрекет ете алады.
Дегенмен, жарнама бюджетін анықтауда мынандай тәсілдер анықталады:
1.айналым процессін анықтау;
2. бәсекелестер жұмсаған қаржыны анықтау;
3.
өзінде жұмсалған жарнама
Әдетте бірінші және үшінші тәсілдермен жарнама құралдарының жалпы сомасы, ал екіншісімен - бөлінісі анықталады. Жоспарлар резервтерді ескере отырып жасалады.
Жарнама
шараларының жоспарына
1. күнделікті жарнама шараларын өткізу жоспары;
- жарнама құралдары бойынша;
-
жекелеген шараларды өткізу
2. көрмелер мен экспозициларға қатысу жоспары;
3.
жарнама шараларының қорытынды
жалпы жоспары, бұған
4.
арнайы жарнама науқандарын
Ірі американдық фирманың қожайыны жарнама бюджетін талқылаған кезде былай деген көрінеді: осыған жұмсалған ақшаның жартысына жуығы желге ұшқанын білемін, бірақ оның неге тектен – тек жұмсалғанын білмеймін. Көп жағдайда мұы өмірдің өзі дәлелдеп отыр.
Өткізу деңгейін сақтау, содан кейін арттыру үшін, жарнама шараларымен бір мезетте кәсіпорын имиджін (мәртебесін) сақтау және жақсарту мақсатында шаралар жоспарын қабылдау қажет. Мұның өзі өкілеттік шығындарға байланысты (журналистерді шақыру, қабылдау, газеттер мен журналдарға хабарландырулар жіберу, т.б.). Осының барлығының қоғамдағы байлансы қызметіне («паблик рилейшнс») тікелей қатысы бар.
Батыс
рыноктары ауытқуын бағалағанда
байқалатыны, фирмаларда баға үнемі
өсіп, тұрақтанған, коньюктурасы жоғарылаған
сайын, олар жарнамаға ақшаны аямай
жұмсайды, ал тоқырау кезеңінде, үнемдей
мақсатында жарнама бюджетін әдетте
қысқартады. Мұны циклды жарнама деп атайды.
Дұрысында төмен коньюктура кезеңінде
жарнама қызметін жандандыруы, яғни оны
антициклы ету қажет еді.
2.5
Тауар өткізудің ақырғы
жоспары
Оның негізгі алынған деректерімен және болашақта өткізу болжамымен қаланады. Тауар өткізуді әр айға және аптаға жоспарланады. Егер тауарларды қайта бөлу тенденциясы байқалмаса, онда басты негіз ретінде тауарларды уақытша қайта бөліп өткізуді пайдаланады. Мұндайда жлдық мөлшер шамасын 100% етіп алады да, айлық айналымды жылдық айналымның бөлігі ретінде есептейді.