Банктік карточкалар бойынша жүргізілетін операциялар есебі

Кредитті алу үшін банкоматтағы менюден «Кредит лимиті» деген батырманы басасыз. Одан әрі өз шешіміңізді нұсқаулыққа сәйкес растайсыз. Кредит лимитін қалауыңыз бойынша пайдалануға болады: қолма-қол ақшамен аласыз, аударым немесе төлем жасайсыз не болмаса сауда орындарымен есеп айырысасыз. Карт-шоттан қома-қол ақша алғанда немесе тауарлар мен қызметтер үшін қолма-қол ақшасыз ақы төлегенде бірінші кезекте Сіздің өз ақшаңыз есептен шығарылады.

Кредит лимиті Сіздің жалақыңыздың 70 пайызына дейінгі мөлшерде белгіленеді. Мсыалы, егер Сіздің жалақыңыз 15000 теңгені құраса, кредит мөлшері 10500 теңге болады (15000*70% =10500).

Банк берешек өтемін карточкаға жалақы немесе басқа ақша түскенде автоматты түрде ұстап қалады. Берешек өтелген кезде кредит лимиті автоматты түрде қайта жаңартылады, Сіз оған банкомат арқылы қосымша растамасыз қол жеткізе аласыз.

Сонымен қатар кредит лимитін пайдаланған жағдайда Халық банкінің басқа кредиттерін де алуға мүмкіндігіңіз шектелмейді.

Visa төлем карточкалары

Бұл төлем жасаудың және қолма-қол ақша алудың әмбебап құралы. Төлем карточкасын пайдалану сізді қолма-қол ақша алып жүру қажеттігінен босатады, ал бұл сіздің қауіпсіздігіңізді, сондай-ақ сауда және сервис орындарында қызмет көрсетудің ыңғайлылығын қамтамасыз етеді. Төлем карточкалары өзіңіздің қай елде жүргеніңізге қарамай, карточкалық есепшотыңыздағы  ақшаны тәулік бойы әрі жедел алуыңызға мүмкіндік береді. Карт-есепшоттың заңсыз пайдаланудан жоғары деңгейде қорғалуы қосымша қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Барған елдің валютасымен сауда жасаған кезде, сома тиімді бағаммен карт-есепшот валютасына автоматты түрде айырбасталады.

Сіз Карт-есепшотқа/карт-есепшоттан оңай әрі жылдам ақша аудара аласыз. Сіз сенімді тұлғаларыңыздың бірінің атына қосымша карточка ашып, оған өзіңіздің карточкалық есепшотыңызды басқару құқығын бере аласыз. ЦетрКредит Банкінің халықаралық картасын алып шетелге шыққанда, карт-еспшотыңыздағы қаражатты декларациялаудың қажеті жоқ, кез келген  қажетті сома ешқандай қиындықсыз барлық шекарадан өте береді.

Картамен бірге біздің Дербес Сәйкестендіру Нөмірін (PIN-код) аласыз. Оны сете сақтап, ешкімге айтпаған жөн, қандай жағдай болса да ДСН үшінші тұлғаға жарияланбауы қажет. ДСН бойынша жүргізілген барлық операцияларға сіздің дау айтуға құқыңыз жоқ.

Тауарлар мен қызмет көрсетулерге төлем жасау үшін картаны  Visa төлем жүйесінің эмблемасы орналасқан кез келген сауда немесе сервис орындарында пайдалана аласыз. Visa карточкасы бойынша қызмет көрсететін кез келегн банкоматта немесе банк бөлімінен қолма-қол ақша ала аласыз. Төлем карточкасын пайдаланушылар несие лимитін ресімдеп, карточка бойынша несиеге есеп айырыса алады.

Эквайринг

Эквайринг (Acquiring) – пластикалық карточкаларға қызмет көрсету, оған карточканың көмегімен жүргізілетін операциялар бойынша сауда және сервис мекемелерімен есеп айырысу кіреді. Қазіргі сәтте Visa карточкасы бойынша қызмет көрсете алатын сауда және сервис мекемелерінің бүкіл әлем бойынша саны 18 миллионнан асты.

Төлем карточкасымен тауарға/қызмет көрсетуге төлем алу үшін мекемеге: ЦентрКредитБанкімен Төлем карточкаларын ұстаушыларға қызмет көрсету туралы шарт ждасау ғана жеткілікті. Пластикалық карточкалармен жүргізілген операциялардан түскен барлық түсім сіздің шартта көрсетілген есепшотыңызға салынады. Клиенттерге қызмет көрсету үшін пайдаланғыңыз келетін жабдықты таңдау.

Мекеменің қалауы бойынша Банк механикалық импринтерлер (бұл кезде Банк операцияны телефон арқылы жүргізуге рұқсат береді ) немесе Электрондық POS-терминалдар (операция жүргізуге автоматты түрде рұқсат беріледі) орнатады.

Қызметкерлеріңізге жалақы төлеу үшін «Жалақы жобасы» атты қызмет көрсетуді  пайдаланыңыз.

                        Жалақы жобасы касса мен инкассацияға қаражат шығындамай-ақ жалақы төлеудің балама тәсілі.

                        Жалақы жобасының аясында қызметкерлерге Visa Electron, Visa Classic және  Visa Gold халықаралық төлем карточкаларын ашылады.

Жалақыны карт-есепшотқа төлеу бухгалтерлер үшін де, қызметкерлеріңіз үшін де ыңғайлы, себебі төлем жасаған сәтте олапр бір- бірін іздемесе де болады. Жалақы Банк файлды алғаннан кейінгі 15-20 минуттың ішінде электрондық түрде аударылады. 

Банк жалақы карточкалары  бойынша Несие лимитін ұсынады, аталған Несие лимиті болашақ жалақыңыздың кепілімен орташа айлық жалақыңыздың 120 % мөлшерінде есеп айырысуға мүмкіндік береді.

               Visa Halyk Card халықаралық төлем карточкасы

       Halyk Card - әп-сәтте шығарылатын алғашқы қазақстандық карточка.
Егер Сіз шоп-турға аттанатын, Қазақстан бойынша немесе шетелге жедел іссапарға, сондай-ақ демалуға баратын болсаңыз, Егер Сіз Card to card жүйесімен ақша аударуды, жалақыны карточкамен алуды, банкомат арқылы төлем жасауды қаласаңыз,Қазақстан Халық Банкі төлем карточкасын банкке келген күні бірден алудың бірегей мүмкіндігін ұсынады. Halyk Card карточкасының иелеріне стандартты карточка ұстаушыларға арналған мүмкіндіктің барлығы ұсынылады.
        Halyk Card карточкасын алу үшін Халық банкінің кез келген бөлімшесіне барып, жеке куәлігіңіз бен СТН анықтамасының көшірмесін ұсынасыз және карточка беруге өтініш жазып, тиісті шартқа қол қоясыз, сондай-ақ Банкте қолданыстағы тарифтерге сәйкес тиісті комиссиялық төлейсіз.

                  Visa Virtuon халықаралық карточкасы

       Visa Virtuon Card - Интернет желісінде есеп айырысу үшін Қазақстан Халық банкі шығарған Visa International халықаралық жүйесінің арнаулы карточкасы, есеп айырысу жүргізілгенде карточканы көрсету талап етілмейді.

Қорытынды.

Ұлттық банкінің деректері бойынша 2005 жылдың 1- ші ақпанына банктер 2,42 млн. төлем карточкаларын шығарды,  ал берілген төлем карточкаларының ұстаушылар саны 2,33 млн. адамды құрды (2004 жылдың аналогтық көрсеткіштерімен салыстырғанда – сәйкесінше 25,6 % және 28,0 % өсті). Төлем карточкаларының  ең кең тараған түрлері халықаралық жүйесінің карточкалары болып табылады, олардың үлесі 87,6 % құрайды, локальді жүйесінің карточкалары – 12,4 пайыз. 2004 жылдың 1 – ақпанына бұл қатынас сәйкесінше 85,8 және 14,2 пайыз құрған.

2005  жылдың қантарында қазақстандық эмитенттердің төлем карточкалардың қолдануымен транзакциялар  көлемі 44,6 млрд. теңге құрды (2004 жылдың өсіміне қарағанда 40,1 пайызын құрды). Бірақта Ұлттық Банк қолма қол ақшаларды алу бойынша операциялар көлеміің өсіміне қарағанда ( 33,9 пайыздан 40,6 млрд. теңгеге дейін) қолма қолсыз төлемдер көлімінің асқан өсімін ( 2,7 есе 3,9 млрд. теңгеге дейін) қарастырды. 2005 жылдың қаңтарына транзакциялар саны 2,5 млн. транзакциясын құрды, бұл көрсеткіш 2004 жылдың қаңтарына қарағанда 25,6 пайызға көбейді. Сонымен қатар, қолма қол ақшаларды алу бойынша операциялар санының өсіміне қарағанда ( 17,8 пайызға, 2,2 млн. транзакцияларға дейін) қолма қолсыз төлемдер көлімінің асқан өсімі байқалады.

Жоғарыда аталған көрсеткіштер  банктердің дамып келуін  және олар бойынша  есеп айырысу операциялар көлемінің  өсуін айқындайды. Алайда төлем карточкаларының нарығындағы жағдай, оның жедел өсуіне қарамастан мінсіз емес. Қазіргі уақытта төлем карточкаларын ең көп қолданатын тұлғалар Алматы және Астана қалаларында тұрады. Бұл  жерлерде Республикада пайдаланатын POS – терминалдардың жартысы және 2/3  - тен астам карточкаларды қолданатын сауда кәсіп орындары орналасқан. Ал Қазақстандықтардың көпшілігінде карточкаларды қолдану мүмкіндігі шектелген. Бұл проблеманы шешу жолы, Республикамыздың күллі аумағында POS – терминалдар мен карточкаларды қолданатын сауда кәсіп орындарын орналастыру болып келеді. Ол өз кезегінде  банктік карточкалардың одан әрі  жетілдіруіне ықпал етеді.

Банктік карточкалардың кең өріс алуы, олар бойынша  операциялардың қолайлығы мен басқа төлем құралдарынан  артықшылығының көптен болуына байланысты. Банктік карточкалардың қолдануымен операциялардың жаңа түрлері оның мүмкіндіктерін кеңейтеді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1.      «Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы»
Қазақстан Республикасының заңы. 30.03.1995

2.      «Қазақстан    Республикасының    Үлттық   банкі    туралы»    Қазақстан
Республикасыньщ заңы. 30.03.1995

3.      Мақыш     С.Б.     Коммерциялык    банктер    операциялары.     Алматы:
ИздатМаркет, 2004ж.

4.      Питер С. Роуз. Банковский менеджмент. (Перевод с английского 2-го
изд.-М:Дело,1999)

5.      Сейтқасымов Г.С. Ақша, несие, банктер. Алматы: Экономика, 1996ж.

6.      Сейткасымов Г.С. Банковское дело. Алматы: Қаржы-Қаражат, 1998ж.

7.      Орысша-қазақша    қазіргі    экономикалык    терминдердің   түсіндірме
сөздігі. /жауапты редактор: Досаев Қ.О./ Алматы: Экономика, 1999ж

8.      Орысша-қазақша сөздік. Алматы, 1978ж.

9.      Лаврушин О.И. Банковское дело. М, 2000 г.

10. Жуков Е.Ф. Банки и банковские операции: Учеб. для ВУЗов. - М.:

Банки и биржи: ЮНИТИ, 1997. -471 с.

11.    Исин. С. Банковские услуги: проблемы оценки себестоимости и
ценообразования //Банки Казахстана. №7. 2004г.

12.    Банки Казахстана. №12, 1. -2003

13.              Банки Казахстана. №1, 11. -2004

14.     Қаржы-Қаражат^Финансы Казахстана. №6, 2003

15.     Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі.
2003г.

16.     "Банковские технологии" 2003г.

17.     Альянс Банктің 2004 жылгы есеп беруі

18.     Банки Казахстана №1 «Отекущей ситуации на финансовом рынке»
2005ж. стр.2

19.     Банки Казахстан №8,2005ж. « Қаржы нарығы мен қаржы
ұйымдарының жай-күйі туралы» бет.2