Банктік карточкалар бойынша жүргізілетін операциялар есебі

Операцияны бақылау есебі бойынша бастапқы құжат операция мазмұны, формасы, референс нөмірі, авторланыру коды және клиент қолы бар чек болып табылады. Егер аталған операция бойынша чектің түпнұсқасы болмаса (яғни мынадай деректемелері бар чек жоқ болса – карточка нөмірі, операция типі, валюта, сома, авторландыру коды және референс нөмірі), «операция көшірмесі» деген жазуы бар чектің операция бойынша кәдімгі чек сияқты күші болады. Бірдей деректемелері бар барлық чектер қаржылық операциялардың құжаты болып табылады. POS – терминалдан кезекті жабу кезінде берілген құрама чек анықтамалық құжат болып табылады және штат өткізген операцияларды салыстыруға қолданылады.

Қолмен авторландырудың автоматтандырылған режімінде ALTYN,VIZA, Eurocard\Master Card карточкаларын қолданып, клиринг және карточкалық операциялар бойынша есепайырысу бөлімінің қызметкері мыналарды орындайды:

- келісім жасаған клиенттерден слиптерді қабылдайды және өңдейді;

- банктің үрдістік орталық деректер базасына файл хабарламаларды енгізеді;

- банктің мөлшерлемесіне сәйкес сыйақыларды ұстай отырып клиенттің банктік шотына ақша сомасын қосады;

- банктің мөлшерлемесіне сәйкес сыйақыны банк кірісіне қосады.

Төлем жүйесіндегі мүшелік ережесіне сәйкес есеп апйырысу аталған жүйенің клиринг және есеп айырысу жүйесі арқылы өтеді. Төлем жүйесінің шоттарды құру бөлімшесінің хабарлауы клирингте қатсушы банк үшін шоттар құрудың әр кезеңінің соңында пошта арқылы қатысушы банк (КҚБ) атына түседі.  Хабарлауда күні көрсетіледі; ол бойынша клирингтік банктегі банктің клирингтік шоттары, карточкалары бойынша қызмет көрсетілнег эмитент банктердің атына төлем жүйесімен есептелген сыйақы ескеріле отырып дебеттеледі немесе кредиттеледі.

Клиринг және КҚБ есеп айырысу бөлімі алынған шоттар мен жазбалар негізінде банктің кірісі мен шығысының тиісті баптарына қаржылай өтем жасайды.

Карточкалық операциялар сауда ж»нге қызмет көрсету кәсіпорындары арқылы жүргізіледі.

Сауда және қызмет көрсету кәсіпорындары арқылы операцияларды жүзеге асыру кезінде келесі өткізбелер құрылады:

• Слиптерді алғанда және өңдегенде карт-шоттан сома транзиттік шотқа жазылады.

Дт 2221 «Клиенттердің арнайы салымдары»

Кт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

• Слиптерді алғанда және өңдегенде карт-шоттан сома транзиттік шотқа жазылады (шетел валютасындағы слип сомасы):

Дт 2221 «Клиенттердің арнайы салымдары»

Кт 2858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позициясы»

Сонымен қатар теңгеде:

Дт 1859 «Шетел  валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзын позицияның)»

Кт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

• Комиисиялық ақы алған кезде:

Кт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

Кт 4608 «Өзге де комиссиялық кірістер»

• Карточкалық операциялар бойынша клиент шотына қаржы қосу кезінде (ұсталған комиссияны алып тастағанда):

Дт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

Кт 2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары»

• Егер клиент банк клиенті болып есептелмесе(ұсталған комиссияны алып тастағанда):

Дт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

Кт 1051 «Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық банкіндегі корреспонденттік есепшоты».

Карточкалық операицялар теңгеде, сауда және қызмет көрсету кәсіпорындары арқылы жүргізілсе (аталған банк эмитент-банк болмайтын жағдайда (Eurocard\Master Card, Uisa карточкаларымен), шоттардың келесі корреспонденциясы құрылады.

• Слиптерді алғанда және өңдегенде:

Дт 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар (төлем жүйесінің түрлері бойынша)»

Кт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

• Бас банктің сыйақысы:

Дт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

Кт 4608 «Өзге де комиссиялық кірістер»

•    Карточкалық операицялар бойынша коммерсант есепшотына қаржы қосу (ұсталған комиссияны алып тастағанда):

Дт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

Кт 1051 «Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық банкіндегі корреспонденттік есепшоты».

Карточкалық операицялар сауда және қызмет көрсету кәсіпорындары арқылы  валютада жүргізілсе (Eurocard\Master Card, Uisa карточкаларымен):

• Слиптерді алғанда және өңдегенде:

Дт 2221 «Клиенттердің арнайы салымдары»

Кт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

• Бас банктің сыйақысы (шетел валютасында):

Дт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

Кт 2858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позициясы»

Сонымен қатар теңгеде:

Дт 1859 «Шетел  валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзын позицияның)»

Кт 4608 «Өзге де комиссиялық кірістер»

• Карточкалық операицялар бойынша клиент шотына қаржы қосу (ұсталған комиссияны алып тастағанда):

Дт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

Кт 2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары»

Банкомат арқылы жасалатын ткарточкалық операциялардың есебін ұйымдастыру тәртібі:

Лауазымдық нұсқауына міндетті түрде енгізе отырып, бухгалтерия қызметкері келесі функцияларды орындайды:

• банкоматтан өткізілген карточкалық операицялардың есебін және өңдеуін;

• карточкалық операиця бойынша жазба қалыптастыруды;

Кт 2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары»

• Коммерсант банк болып есептелмесе (ұсталған комиссияны алып тастағанда):

Дт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

• актілер, банкомат түбіртектері және алынған файлдар негізігнде  боанкомат арқылы берілген ақшаларды қалпына келтірілген ақша сомаларымен  салыстырғанда.

Банкоматты қолданып ақша беру кезінде келесі бухгалтерлік жазбалар жасалады:

• Банкоматқа аөқша салу кезінде (теңгеде):

Дт 1005 «Банкоматтардағы қолма-қол ақша»

Кт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

• Есепті тұлғалар есебінен банкоматқа салу үшін қолма-қол ақша бергенде:

Дт 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар»

Кт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

• Демалыс күндері банкоматқа ақша салу:

Дт 1005 «Банкоматтардағы қолма-қол ақша»

Кт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

• Клиенттерге берілген және қалпына келтірілген сома:

Дт 2870 «Банктің өзге де транзиттік есепшоттары»

Кт 1005 «Банкоматтардағы қолма-қол ақша»

• Банкоматтан алынған қолма-қол ақша сомасына:

Дт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

Кт 1005 «Банкоматтардағы қолма-қол ақша»

• Банкоматтан алынған купюраларды санау кезінде анықталған жетіспеушілік сомасына:

Дт 1854 «Банк қызметкерлерімен есеп айырысу»

Кт 1005 «Банкоматтардағы қолма-қол ақша»

• Кінәлі тұлғаның жетіспеушілікті өтеуі:

Дт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

Кт 1854 «Банк қызметкерлерімен есеп айырысу»

• Банкоматтан алынған купюраларды санау кезінде анықталған артық сомаға:

Дт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»

Кт 1860 «Банк қызметі бойынша өзге кредиторлар»

• Клиенттердің банкоматтан алынған карточкаларын қоймаға кірістеу:

Кіріс 7339 «Әр түрлі құндылықтар және құжаттар»

• Банкоматтың сейфтік бөлігінің кілтін қоймаға тапсырғанда:

Кіріс 7339 «Әр түрлі құндылықтар және құжаттар»

Мобильді банкинг – бұл  Халық бантің жаңа қызметі. Бұл қызметті қолдана отырып, сіз өзіңіздің ұялы телефонына SMS-хабарларды жіберу арқылы өзіңіздің карточкалық шоты туралы әрдайым хабар ала аласыз.

Мобильді банкинг арқылы келесі мүмкіндіктерді жүзеге асыруыңызға болады:

Ұялы телефон арқылы  банкке жоламай-ақ, тәуліктің кез келген уақытында өзіңіздің карточкалық шотындағы ақша қаражаттарының қалдығы  туралы оперативті ақпарат алу.

Автоматты режимде ұялы телефон дисплейіне карточкалық шотына қаражаттын түсуі және шығуы туралы хабар алу.

Егер карточка жоғалған немесе ұрланған жағдайда өзіңізге және дәл уақытта  карточканы  бұғаттауға болады.

«Мобильді банкинг»  қызметінің қолданушысы болып Халық банктің кез келген ұялы телефоны бар төлем карточкасының ұстаушысы табылады.Тек ұялы байланыс операторының Халық банкімен  бұл қызметті ұсыну туралы келісім бар болғанда. «Мобильді банкинг»  қызметіне сіз Халық банктің банкоматы арқылы, немесе банк офисіне жолығып қосылуыңызға болады.

«Мобильді банкинг»  қызметіне  банкомат арқылы қосылу үшін сізге мына әрекеттерді орындауыңызға қажет:

Банкоматқа карточканы салу;

Банкомат экранында   «Мобильді банкинг»  қызметін таңдау;

Ары қарай, банкомат нұсқаулықтарын орындап, тіркеу процедурасын өту.

«Мобильді банкинг»  қызметіне банк офисінде қосылу үшін сізге келесілер қажет:

Сәйкес өтінішті толтыру;

Банк менеджеріне өзіңіздің жеке басын куәландыратын құжатты және «Мобильді банкинг»  қызметіне қосылатын төлем карточканызды ұсыну.

«Мобильді банкинг»  қызметіне қосылу барысында пайдалынатын қызмет режимінің бірін таңдаңыз:

1.Тек қана SMS-хабарлар түріндегі сұраулар  жіберу арқылы, банктен ақпарат алу.

2. SMS-хабарлар түріндегі сұраулар  жіберу арқылы, банктен ақпарат алу, сонымен қатар  әрбір операция бойынша автоматты түрде хабарландырулар алу.

«Мобильді банкинг»  қызметіне қосылатын  карточкалар саны шексіз. Қызмет барлық  төлем карточкалар бойынша жеке тұлғаларға беріледі. «Мобильді банкинг»  бойынша қызмет көрсету тәулік бойы және демалыс күндерінсіз ұсынылады. Сонымен қатар, егер сіз өзіңіздің операторыңызда роуминг қызметін пайдалансаңыз, онда Қазақстаннан тыс елдерде де  «Мобильді банкинг»  қызметін қолдана аласыз.

Берілген  қызметке қосылу, банк офисінде  өтінішті  тапсыру күннен бастап  үш  жұмыс күн ішінде жүргізіледі.

Карточкалық шот бойынша әрбір операциядан кейін сіз SMS-хабарлар түріндегі  ақпарат аласыз, мұнда келесі мағлұматтарды құрайды:

карточка нөмірі;

карточкамен операцияның түрі мен  нәтижесі.

операция сомасы;

      операцияның  өткізілу орны;

операцияның  орындалу  уақыты;

Сіздің төлем карточкаларында орнатылған лимит шегінде карточкаларда  ақша қалдықтары.

«Мобильді банкинг»  қызметтерінен сіз қандай таңдағаңызға қарамастан, банк  келесі анықтамалық хабарлар қатарын ұсынуы мүмкін.

Карточканың әрекет ету мерзімі туралы;

карточка  бойынша күмәнді операциялардың орындалуы туралы;

несиені  жабу мерзімінің  өтелуі туралы.

   карточка  бойынша қызметтердің немесе  жаңа тарифтердің енгізілуі туралы;

   басқа да  анықтамалық хабарлар.

Карточка ұстаушылардың мобильдік телефондарында SMS-хабарлар түсіру арқылы төлем карточкалары бойынша жасалған операциялар туралы мағлұмат беру. Қазіргі заманғы технологиялар Сіздің банкпен қатынасыңызды жайлы және жинақы етеді. Жаңа «SMS-банкинг» қызметінің көмегімен Сіз банк бөлімшесіне келмей-ақ өз төлем карточкаларыңыз бойынша жасалған операцияларды бақылай аласыз. Жаңа «SMS-банкинг» қызметі Сіздің карт-шотыңызға ашылған барлық карточкалар бойынша жүргізілетін операцияларға толық бақылауды қамтамасыз ететін карточкалық шот бойынша шығын операциялары туралы Сізге мәтіндік SMS-хабарлар хабарлар түрінде уақтылы мағлұмат беріп отырады.

              Сіз келесі операциялар бойынша SMS-хабарландыруды таңдай аласыз:

                        қолма-қол ақша алу;

                        сауда операциясы (сатып алу);

                        Көрсетілген қызметтер үшін төлемдер (Алматы-ТВ, К-Mobile, K’Cell);

                        Карточканың қолданылу мерзімінің аяқталуы (аяқталу мерзіміне бір ай қалғанда автоматты түрде хабарлау).

Дистанциялық қызмет көрсету Сізге жүргізілген операция жөніндегі барлық ақпаратты алуға мүмкіндік береді: операцияны жүргізу сомасы, валютасы, орны, күні, уақыты, төлем карточкасы нөмірінің соңғы төрт саны және карточкалық шот бойынша қол жеткізуге болатын қалдық ақша.

Сіздің мобильдік телефоныңызда роуминг болған жағдайда, Сіз шетелде жүрсеңіз де хабарландыру ала аласыз.

Негізгі карточканың ұстаушысы келісім берген жағдайда, осы аталған қызмет түріне қосымша карточка ұстаушылар да қосыла алады. Қызметке қосылу үшін Сіздің өтініш беруіңіз және  SMS-хабарлар алу туралы шартқа қол қоюыңыз қажет.

Кредит лимиті жалақысы кемінде 15000 теңге болатын және осы Халық банкінің карточкасы бойынша үш айдан астам уақыт алып жүрген кәсіпорындар мен ұйым-мекемелердің (оның ішінде-бюджеттік) қызметкерлеріне ашылады.