Кластерлік модельдер

      Кәсіпорынның  ұзақ мерзімді қарыздары, бюджеттен  тыс төлемдер бойынша және салық  бойынша міндеттемелері жоқ.

      «Бобровка +» ЖШС облыс орталығынан 35 шақырым  жерде орналасқан.

      «Бобровка +» ЖШС - нің директоры Кырыкбаев Талгат Манапұлы. Жоғары  ауылшаруашылық білімі бар. Ауылшаруашылық саласында қызмет ету саласындағы мерзімі 27 жыл. Ауылшаруашылық өндірісінің технологияларын жетік меңгерген, білімді ұйымдастырушы.

      Негізгі құрылтайшы директор   Кырыкбаев Талгат Манапұлы акцияның – 50 %, ал қалған 106 сенімгерлер – 50 %  иеленеді. 

      Кәсіпорында жоғары мамандандырылған штат бар. Сондай – ақ сүт өнімін шығару саласында  жоғары өндірістік және интелектуалды  потенциалға ие тәжірибелі мамандар бар. Мамандар өндірістік процесте пайда  болған авариялық, дағдарыстық жағдайларды аз уақыт аралығында түзете алады.

         

      Кесте 3.

      «Бобровка +» ЖШС кәсіпорынның баланс активтерінің құрамы мен құрылуын тікелей талдау

                                                                                                                        мың.тг.

 

     Қорытынды: кәсіпорынның ақша қаражаттары 2009 жылы жоғарылап,  2010  7 есе кеміген байқалады, себебі кәсіпорының өткізетін өнімдерінің көлемі азаюына байланысты. Қысқа мерзімді активтер 2008 жылы 23,96, ал 2009 50,5,   2010 жылы 6,73 құрайды.

     Негізгі құралдар жыл сайын артуда, бұл  кәсіпорынның негізгі құралдарды сатып  алумен байланысты. Кәсіпорынның қысқа мерзімді кредиторлық берешегі көбейген, ол 2008 жылда 11,94 % құраса, 2010 жылы бұл көрсеткіш 33,34 % көбейген. Бұл кәсіпорын үшін жағымсыз жағдай. Ал ұзақ мерзімді міндеттемелер  2008 жылмен салыстырғанда  2 есе азайған.

      

     Кесте 4.

     «Бобровка +» кәсіпорынның баланс активтерінің құрамы мен құрылуын көлденең талдау

     мың.тг.

 

     Кәсіпорынның 2008 жылға қарағанда 2009 жылы қысқа  мерзімді активтері өскен, ол +123,49 % құрайды. Ал құзақ мерзімді активтердің  керісінше азайғаны байқалады, - 31,02.

     Кәсіпорынның 2009 жылмен 2010 жылды салыстығанда ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді активтердің азайғаны байқалады. 2010 жылы кәсіпорынның қысқа және ұзақ мерзімді міндетемелері де өскен. 

     Экспрес талдау

1. Ағымдағы өтімділік коэффиценті

 

       Каө = АА/АМ≥2                                         (1) 

мұндағы, АА - ағымдағы активтер;

            АМ - ағымдағы міндеттемелер.

     Каө ₂₀₀₈  = 13058/14720 = 0,89< 2                   

     Каө ₂₀₀₉  = 29184/17242=1,69< 2

     Каө ₂₀₁₀  = 10562/74402=0,14 < 2 

 

     Сурет 3. «Бобровка+» ЖШС-інің 2008-2010 ж.ж ағымдағы өтімділік коэффициентінің динамикасы 

     Кәсіпорынның  ағымдағы өтімділік коэффициенті 3 жылдада нормадан төмен, бірақ кәсіпорын үшін қауіпті емес. Өтімділік коэффициентінің нормадан одан ары төмендемей, артуына ықпал ететін қажетті шаралар қолдану қажет.

2. Меншікті айналым қаражаттарының қамтамасыз ету коэффициенті

 

     Кмақ=МАҚ/АА                                         (2) 

                              МАҚ=МК-ҰМА                                             (3) 

мұндағы, МК- меншікті капитал;

            ҰМА - ұзақ мерзімді активтер.

     Кмақ   ₂₀₀₈  = (21666-18102)/13058=0,27<1          

     Кмақ  ₂₀₀₉ = (27237-13282)/29184=0,48<1

     Кмақ  ₂₀₁₀ = (54104-28447)/10562=2,43<1

     Кәсіпорынның  меншікті айналым қаражаттары 2008 жылға  қарағанда 2010 жылда 2 есе азайған, бұл кәсіпорынның ағымдағы активтердің 2010 жылы төмендеуіне байланысты.

     Жоғарыдағы 2 коэффиценттің нормаға сай болмауына байланысты төлем қабілеттілікті қалпына келтіру коэффициентін есептемейміз.

     1) Автономдық  коэффициенті немесе тәуелсіздік коэффициенті. 

     Кавт =  Меншікті капитал/ Баланс валютасы ≥ 0,5-0,6 (4) 

     К авт.₂₀₀₈ = 21666/54488= 0,4 ≤ 0,5-0,6                             

     К авт.₂₀₀₉= 27237/54104=0,5  ≤ 0,5-0,6                             

     К авт.₂₀₁₀ = 27237/57761=0,47 ≤ 0,5-0,6 

   

     Сурет 4. «Бобровка +» ЖШС-інің 2008-2010 ж.ж автономдық  коэффициентінің динамикасы

     Кәсіпорынның 2008 жылы қарай қаржылық тәуелсіз емес, себебі меншіктік капиталдың үлесі төмен, ал 2009 жылы және 2010 жылдары нормадан аспасада, нормаға тең, соңғы жылдары корпорация активтерді белгілі бір көлемде өз капиталынан қаржыландыра алады.

2) Тәуелділік коэффициенті. 

Кт=Міндеттемелер/ Баланс валютасы  ≥ 0,4-0,5     (5) 

     Кт  ₂₀₀₈ = 32822/54488 = 0,6 ≥ 0,4-0,5                  

     Кт  ₂₀₀₉ = 30524/57761= 0,53 ≥ 0,4-0,5

     Кт  ₂₀₁₀ = 102849/156953 = 0,66 ≥ 0,4-0,5

     Кәсіпорынның  қарыз капиталына тәуелділігі жоғары екенін көрсетілген. Меншікті қаражаттар есебінен қаржыландыра алмағандықтан қарыз капиталы көп тартылған.

     3) Қаржыландыру коэффициенті. 

     К қ.=Меншікті капитал/ Міндеттемелер≥1    (6) 

     К қ.₂₀₀₈= 21666/32822= 0,66 ≤1

     К қ.₂₀₀₉=27237/30524= 0,89 ≤1

     К қ.₂₀₁₀=54104/102849= 0,53 ≤1

     Кәсіпорынның  қаржыландыру төмен, капитал мен  міндеттемелер есебінен активтердің  аз мөлшері ғана қаржыландырылады.

     4) Инвестициялық коэффициент. 

     К и.= Капитал/ Негізгі құрал ≥ 0,5        (7) 

     К и.₂₀₀₈=21666/32580=0,67≥ 0,5

     К и.₂₀₀₉=27237/28578=0,95≥ 0,5

     К и.₂₀₁₀=54104/126467=0,43≥ 0,5 

 

Сурет 5. «Бобровка +» ЖШС-інің 2008-2010 ж.ж инвестициялық коэффициентінің динамикасы 
 

     Кәсіпорының негізгі құралдарды өз қаражаттар есебінен сатып алады. Бірақ 2008 жылға қарғанада 2010 жылы негізгі құралдарды сатып  алу және қаржыландыру төмендеген. 2009 жылы негізгі құралдарды сатып алуда қаражаттар жеткілікті болған. Кәсіпорынның негізгі құралдарына деген қажеттілік төмен болуына байланысты.

     5) Қаржылық тұрақтылық коэффициенті. 

     К қар.тұр.=(Меншікті капитал+ҰММ)/ Баланс валютасы≥ 0,9     (8) 

     К қар.тұр. ₂₀₀₈=(18102+21666)/54488=0,73≤ 0,9  

     К қар.тұр. ₂₀₀₉=(13282+27237)/57761=0,7≤ 0,9  

     К қар.тұр. ₂₀₁₀=(28447+54104)/156953=0,53≤ 0,9  

     Кәсіпорынның  қаржыландыру коэффициенттері қауіпті 0,75 төмен мәнде орналасқан, корпорация қаржылық тұрақсыз.

     6)  Маневрлілік коэффициенті. 

     Кмане.=МАҚ/ Капитал≥ 0,5         (9) 

     Кмане. ₂₀₀₈ = (21666-18102)//21666=0,16≥ 0,5 

     Кмане. ₂₀₀₉= (27237-13282)/27237=0,51≥ 0,5 

     Кмане. ₂₀₁₀= (54104-28447)/54104=0,47≥ 0,5 

     Кәсіпорынның  қаржылық жағдайы 2008 жылмен салыстырғанда 2010 жылы маневрлік коэффициенті төмендегені байқалады.

     7) Қорларды меншікті айналым қаражаттарымен қамтамасыз ету коэффициенті.  

     К қ.мақ қ.е.=МАҚ/ Қорлар≥0,6      (10) 

     К қ.мақ қ.е.₂₀₀₈= (21666-18102)/32580=0,11≥0,6

     К қ.мақ қ.е.₂₀₀₉=(27237-13282)/28578=0,49≥0,6

     К қ.мақ қ.е.₂₀₁₀=(54104-28447)/126467=0,2≥0,6 

     Сурет 6. «Бобровка +» ЖШС-інің 2008-2010 ж.ж қорларды меншікті айналым қаражаттарымен қамтамасыз ету коэффициентінің динамикасы

     Кәсіпорынның  толықтай меншікті айналым қаражаттар есебінен қорларды қамтамасыз етеді 2008 жылмен салыстырғанда 2010 жылы бұл көрсеткіштің төмендеген.

     8) Дебиторлық және кредиторлық борыштың ара қатынасы коэффициенті. 

     К д.және к.б ара қат.=Дебиторлық берешек/Міндеттемелер≥2        (11) 

     К д.және к.б ара қат.₂₀₀₈=2423/32822=0,07≤2