Шығындарға сипаттама және оларды жіктеу

     Кәсіпорынның  басқа шығындары сияқты қосымша  шығыстар басқару есебінде басқару  мақсаттарына байланысты қарастырылады.

     Кешенді шығындар бірнеше экономикалық элементтерден  тұрады. Іс жүзінде барлық элементтер кіретін цехтық шығыстар үлгі болады. Мысалы, жоғары дәрежелі автоматтандырылған кәсіпорындарда еңбекақы аударымдарымен бірге өзіндік құұн құрылымында 5% құрайды. Әдетте, мұндай кәсіпорындарда тікелей еңбекақы бөлінбейді, оны «қосылған шығындар» деп аталатын жеке бапта өндірісті басқару мен қызмет ету бойынша шығыстармен біріктіреді. 
 

2 бөлім. ЖШС «ОПТСНАБ» - тың   ұйымдастыру -экономикалық мінездемесі

2.1.ЖШС «ОПТСНАБ»-тың  қаржылық – экономикалық мінездемесі

           ЖШС «ОБТСНАБ» шаруашылық субъектісі ретінде тіркелген. Тіркеу куәлігі 4927-1926-ЖШС 05.03.2007 ж бастап. Сериясы №0266216. Мекеменің заңды мекен – жайы: БҚО. Орал қ.,А.Молдағұлова 17/1.

     ЖШС «ОБТСНАБ» Қазақстан Республикасының  заңдары мен өзінің жарғысы бекітілген заңды тұлға болып табылады. ЖШС «ОБТСНАБ»-тың  қ аржылық және өндірістік қызметі жеке шаруашылық ретінде жүзеге асырылады. ЖШС «ОБТСНАБ»-тың өз жарғысы, заңды тұлғалық тіркеу куәлігі, өзіндік балансы, банкідегі есеп шоты, орыс және қазақ тіліндегі мөрі бар.

     ЖШС Қазақстан Республикасының заңдарымен өзінің жарғысына сәйкес  жұмысын  атқарады. Серіктестіктің жарғылық капиталы өзінің құжаттарымен анықталған. Бухгалтерлік есептің стандарты, әдістемелік көмек және тағы басқа нормативті – құқықтық документтер серіктестіктің бухгалтерлік есебінің тұрақтандырудың негізі болып табылады. Есептің басты ережелері және ішкі бақылау мен сыртқы аудит есептік  ережелермен белгіленеді. Серіктестік өз мақсатына жету барысында келісімшарт жасауға, мүліктер сатып алуға, сотта жауап беруге және жауап сұрауға құқықты. Серіктестік Қазақстан Республикасының аумағында және шет елдерде өз филиалдарын ашуға және басқа да заңды тұлға ретінде қызмет жасауға құқы бар. ЖСШ өз қарауына басқа бөлімдер ашуына құқы жоқ және Қазақстан Республикасының Заңдарына сәйкес статистикалық және қаржылық есеп жүргізе алады, есепті заңға сәйкес жүргізбегені үшін жауапты болып саналады. Өндірістің көлемін көтеру, жұмыстың, қызметтің және өндірістің көтерілуі мекеменің керекті құжаттармен қамтылуымен,еңбек ресурстарымен қамтылуы мен оларды дұрыс пайдалану жұмыстың көлемі мен олардың уақтылы орындалуы да байланысты. Жұмысшылардың санын кестеде қарастырайық:

4 - кесте.

ЖШС«ОБТСНАБ»-тың  жұмысшылардың 2007 – 2009 ж орташа саны 

     Осы кестеден көріп тұрғандай ЖШС «ОПТСНАБ»-тың  жұмысшыларының орташа саны өтіп кеткен 2007 – 2009 жылдарда көп өзгермеген: басқа қызметтегі жұмысшылардың саны 2 адамға азайса, жұмысшылардың саны 1 адамға көбейді, ал басқарушылар мен мамандар саны өзгеріссіз қалды.

     Осы 2009 жылы мекем өзінің жұмыс шылар  санын сақтауда, яғни 15 жұмысшы. Осыған орай мекеме орташа көлемді екенің көруге болады.

     Мекеменің қаржылық өсуінің басты көзі болып  негізгі құралдар табылады. Осы мекемедегі негізгі құралдардың құрамы мен көлемі жайлы мына кестеде көрсетілген (5 – кесте): 

     5 – кесте. 2007 – 2009 ж мекемедегі  негізгі құралдар көлемі

     Бұл кесте 2007 жылға қарағанда 2009 жылы негізгі  құралдар құны түсіп кеткендігін  көрсетеді.

     2007 ж  негізгі құралдар құны 2798,1 мың теңгені құраса, ал 2009 жылы 3 есеге  қысқарған. Осы көрсеткіш 2007 жыл  мен 209 жыл арасында басқа негізгі  құралдар сатып алынбағанын көрсетеді, өйткені негізгі құралдардың сатылуы қысқартылды.

     Бұл мекеме өзінің қызметін тоқтатайын дегендіктен  машиналар мен құралдарды сатып  алу 2007- 2009 жылдар аралығында жүргізілмеген, осыған орай бастапқы қалдық 78,3 мың  теңгені құрайды.

     Жер,алып тұрған орын бұл мекеменың балансында саналмайды, өйткені бұл мекеме жалға  алынған.

     Мекеменің жағдайын көрсететін басты ақпараттар 6 – кестеде көрсетілген: 

6 –  кесте. 

ЖШС «Оптснаб» - тың 2007 -2009 ж. қаржылық – шаруашылық көрсеткіштері 

2.2. ЖШС «ОПТСНАБ»-тың  жұмысының  ұйымдастырылуы. 

     Мекеменің басқарушы міндетін директор мен  оның орынбасары атқара алады. Бухгалтерлік қызмет пен басқа бөлімшелердің  міндеттері жұмыс беруші мен жұмысшының арасындағы келісімшарт және еңбек  келісімі арқылы анықталады. ЖШС «ОПТСНАБ»-тың есептеу жұмысының ұйымдастырылуының мақсаты ақпараттық жүйені қалыптастырумен белгіленеді. Ол жүйе капиталдың бағасын, активтерді, міндеттерді, кіріс пен шығысты анықтауға мүмкіндік береді. Және уақтылы және дұрыс салық есептерін жүргізуге көмектеседі. Шаруашылық – қаржылық шарттарды жүргізу үшін ЖШС «ОПТСНАБ» типтік жоспарға сәйкес өз жұмыс жоспарын бекітеді. Есептеу жұмыс жүйесі мынадай түрлерге бөлінеді:

1. Қаржы есебі – қаржылық шаруашылықты жүзеге асырудағы шығындар мен кірістердің есебі. Қаржылық есеп сыртқы қолданушылармен және мемлекеттік мекемелермен бақыланады.
2. Өндірістік есеп – өнімнің өзіндік құнын белгілейді және  жұмыс пен қызметтің шығындарын есептейді. Осы есептің жүргізілуі коммерциялық құпия және басқару мүшелеріне ғана белгілі. Сонымен қатар бұл есеп бағаны белгілеу үшін, шығыс пен кірістің жағдайын біліп , алдағы жоспарды құру үшін қажет болып табылады.
3. Статистикалық есеп – қаржылық есептің байланысты негізделеді.
4. Басқару есебі – ЖШС «ОБТСНАБ» - тың басшыларының тапсырмасы бойынша құралатын ақпарат. Ол қазіргі және болашақтағы болжамға байланысты тиісті шешім қабылдау үшін қаржылық, өндірістік, статистикалық және салықтық мәліметтерді пайдаланады.
5. Салықтық есеп – бухгалтерлік есептің соңғы қорытындысы бойынша құралады және салықтық заңға сәйкестендіріледі. Белгілі кестелерде берілген есептерді жыл бойы салықтық табыс есептегенде қолданады.

     Бухгалтер өз жұмысында Қазақстан Республикасының  «бухгалтерлік және қаржылық есеп», «Қаржылық есептің халықаралық  стандарттары», ЖШС – ның Жарғысын, Бұйрықтарды пайдаланады. Бухгалтерияны ЖШС «ОБТСНАБ»-тың бұйрығымен бекітілген бас есепші атқарады. Бас есепші болып жоғары білімді және өз мамандығы бойынша 5 жылдан кем емес  еңбек өтілі бар адам тағайындалады. Бас есепші болмаған кезде оны бухгалтерлік есепті жүргізе алатын, әкімшілікпен тағайындалған маман жүргізе алады. Бухгалмерияның штаттық кестесі қаржы директорымен жасақталып, өндірістік жоспар бөлімімен кесіліпәкімшілікпен бекітіледі. Бухгалтерияның жұмысы жоспарға сай қаржы директорымен бекітіледі.