Қаржылық коэффициенттерді қолдану арқылы кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 24 Февраля 2012 в 21:15, курсовая работа

Описание

Менің бұл курстық жұмысымның тақырыбы «Қаржылық коэффициенттерді қолдану арқылы кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау» деп аталады. Қоғамда қаржылық талдау біреудің орынсыз тілегінен емес, өмірлік аса қажеттілік салдарынан туындады: салмақ, ұзындық өлшемін және есептеу жүргізбей, шаруашылық субъектінің мүліктік жағдайы мен оған әсер ететін себептерді білмей, табыс пен шығынды өзара салыстырмай, біріншісінің екіншісінен артық болуына қол жеткізбей шаруашылықты ойдағыдай жүргізу мүмкін емес.

Содержание

Кіріспе...............................................................................................................................3

1. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың теориялық негізі.
1.1 Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың мәні мен мақсаты....................5
1.2 Кәсіпорынның қаржы және оларды талдау міндеттері.........................................9
1.3 Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың әдістері...................................16

2. «Халлибертон Интернэшнл Инк.» компаниясының қаржы коэффициенттерін қолдану арқылы қаржылық жағдайын талдау.
2.1«Халлибертон Интернэшнл Инк.» компаниясының жалпы сипаттамасы....................................................................................................................19
2.2 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін және қаржылық тұрақтылығын бағалау.............................................................................................................................24
2.3 Кәсіпорын қызметінің іскерлік белсенділігін, табыстылығын арттыру жолдары...........................................................................................................................35

Қорытынды...................................................................................................................47
Қолданылған әдебиеттер тізімі....................................

Работа состоит из  1 файл

Акарыс.doc

— 335.50 Кб (Скачать документ)

5.      Төлем қабілеттілігінің коэффициенті – ол қарыз капиталының меншіктілікке ара салмағын бейнелейді.Бұл коэффициент кәсіпорын несиегерлерінің қандай деңгейде қатерден қорғалуын көрсетеді, кәсіпорын жеке кепілгер ретінде  шығады. Сонымен қорыта айтқанда, бұл көрсеткіш неғұрлым жоғары болса, соғұрлым кәсіпорындардың қарыздары көп және соғұрлым оның тұрақсыздық ақуалы да орын алады.

1.2  Кәсіпорынның қаржы коэффициенттері және оларды талдау міндеттері

1.                  Кәсіпорынның бірден бір басты міндеті – оның қаржы жағдайының бағалылығы болып табылады және  ол көрсеткіш жүйелерін немесе қаржы коэффициенттерін анықтайды.

    Негізгі қаржы коэффициенттері төмендегідей үш топқа бөлуге болады:

-                     өтімділік(төлем қабілеттілігі);

-                     пайдалылық (табыстылық);

-                     активтерді басқару тиімділігі.

Кәсіпорынның өзінің қысқа мерзімді міндеттемесін төлеуге қабілеттілігін өтімділік немесе төлеу қабілеттілігі деп айтылады. Кәсіпорын өтімділік болып саналады, Егерде айналмалы активтерін іске асыра отырып, ол өзінің қысқа мерзімді міндеттемесін орындауға жағдайы болса.

1.                  Тез өтімділіктің коэффициенті – қысқа мерзімді несие қарыздарының ең өтімділік активтердің үлесін көрсетеді. Ол өтімділік активтердің ағымдағы міндеттеменің қатынасын білдіреді. 

 

 

 

              =                 -              /

   

2. Дебиторлық қарыздардың айналым коэффициенті – егер дебиторлық қарыздарды тауардың кейбір шарты өлшемінің құны деп есептесек, қалай сатылса, бірақ төлем ақысы әлде алынбаған болса, онда дебиторлық қарыздардың айналым коэффициенті бір жылды неше рет бұл тауардың ақылы шартты өлшемін көрсетеді.

     Дебиторлық қарыздардың айналым коэффициенті дебиторлық қарыздың қанша рет өткізуден түскен табысқа айналғанын көрсетеді.

Дебиторлық қарыздардың айналым коэффициенті =өткізуден түскен түсім/ келіп түсу шоты

3) а. Дебиторлық қарыз 

       айналым кезеңі =365/ Дебиторлық қарыз

    айналымдық коэффициенті                  

    б. Дебиторлық қарыз   

        айналым кезеңі  = келіп түсу шоты*365/ өткізуден түскен түсім            

4) Кредиторлық карыз айналым кезеңі = (жеткізушілер+ несие берушілер*365)/ тікелей шығындар                            

     5. Төлем қабілеттілігінің коэффициенті – ол қарыз капиталының меншіктілікке (жарғылық капитал, пайда, және қаржы иелері) ара салмағын бейнелейді.

     Бұл коэффициент кәсіпорын несиелерінің қандай деңгейде қатерден қорғауын көрсетеді, кәсіпорын жеке кепілерге ретінде шығады. Сонымен, қорыта айтқанда, бұл көрсеткіш неғұрлым жоғары болса, соғұрлым коэффициенттерінің қарыздары көп және соғұрлым оның тұрақсыздық ақуалы да орын алады.

 

 

 

              =              :             

 

 

     Пайдалылық коэффициенті, ол фирманың өсімін білу мақсатында есептелді. Кәсіпкерлер активтерді қамтиды, пайда алу мақсатымен асатуды жүзеге асырады.

 

     Рентабельділік коэффициенті. Ол екі позицияда есептеледі:

 

а)

              =              :              х 100%

 

б)

                =              :                        х 100%

 

     Активтерді қолдану тиімділігінің коэффициенті:

 

 

              =              :

Мысалы:

     «Айжан» ЖШС-ң балансы қаржылық есеп беруі:

Актив

Пассив

- негізгі құралдар 40786 (-) тозу,

              10000

барлық негізгі құралдар 30786 ағымдағы активтер

- есеп айрысу шоты 1000

- касса 3422

- материалдық запастар 10614

- түсу шоты 15419

Барлық ағымдағы активтер 30455

Баланс 61241

Меншікті капитал

- жарғылық капитал 20000

- резервтік қор 3526

Капитал барлығы 1000

 

Ағымдағы міндеттер

- жеткізушілер

- несие берушілер 7845

- қысқа мерзім несие 7858

- еңбек ақы және салықтар 5666

Барлық ағымды міндеттер 21369

Ұзақ мерзімді кредит 16346

Баланс 61241

     Енді осы көрсеткіштер бойынша «Айжан» жүйесінің қаржылық жағдайы келесідей анықталады.

     Тез өтімділік коэффициенті = (30455-10614) : 21369 =0,93

     Тез өтімділік коэффициенті «Айжан» ЖШС ағымдағы міндеттемелердің әрбір 1 теңгеге 0,93 ағымдағы міндеттердің ие.

№2. Мысалы: «Айжан» ЖШС-ның қаржылық нәтижесі туралы есеп беруі:

- келіп түсу шоты                15419   12650

- жеткізушілер                     1200     1750

- несие берушілер                6645     5340

- өткізуден түскен түсім      57079   63320

- тікелей шығындар             35510    36100

- дебиторлық қарыз инкасациясы 10 күн 15 күн

- жеткізушілермен несиелерге төлеу мерзімі 80 күн 90 күн

- таза табыс       7901        8655

- изиос (тозу)         4095       3850

- несие бойынша төлем + % бйынша төлем 2058     2500

- дивиденттер     3974       4620

- ағымдағы міндеттер       21369       22620

- ұзақ мерзімді міндеттер       16346       18445

- меншікті капитал       23526          24630

- жалпы активтер         61241       65320

- айналым капитал         9086       10610

2) Дебиторлық қарыз

    айналымдық коэффициенті  = 57079 : 15419 = 3,7

3) а) Дебиторлық қарыз 

       айналым кезеңі                 = 365 : 3,7 = 98,6

    б) Дебиторлық қарыз   

        айналым кезеңі                = 15419 * 365 : 57079 = 98,6 күн

4) Кредиторлық карыз

    айналым кезеңі                = (1200 + 6645 * 365)/35510 = 80,6 күн

     Дебиторлық қарыз айналыым кезеңі бұл жағдайда жағымсыз жағдайды көрсетеді, яғни 98,6 күн. Бұл жағдайда фирма өзінің қарыздарын жинай алмайды да, өзінің қарыздарын өтей алмайды. Қалыптасқан саясат бойынша дебиторлық қарыздың мерзімі 60 күн, ал бұл жағдайда 98,6 күн болып отыр.

     Ал кредиторлық айналым кезеңі бұл жағдайда жоспарланған 80 күн, яғни жаман емес.

5) Несиенің орын толтыру коэффициенті = (7091 + 4095 - 3974)/2058 = 4.:1

Ол жағдайда, фирма ұзақ мерзімді несие бойынша 1 теңге қарызға 4 теңгесі бар деген сөз, яғни, фирма өзінің төлем қабілеттілігіне ие бола отырып, бұл төлемді 4 рет ұлғайта алады.

6) Төлем қабілетінің коэффициенті = (21369 + 16346)/23526 = 1,6.:1

Ол дегеніміз компанияның әрбір 1 теңге қарызына 1,6 теңге меншік капиталы бар, яғни фирма қосымша несие алу керек болса, ала алады.

7) Сату рентабельділігі = 7901 : 57079 * 100% = 13,48%

8) Актив табыстылығы = (7901)/61241 * 100% = 12,90%

    1-жағдайда фирма 100тг сатудан 13,48тг алады,

    2-жағдайда 100тг жалпы активке 12,90тг пайда.

9) Айналым капиталынның табыстылығы = (7901)/9086 * 100% = 87%

Бұл коэффициент фирманың әрбір 100тг 87тг алады. Фирмаға өнімді жетілдіру керек.

3. Кәсіпорынның қаржы ресурстары.

Кісіпорынның қаржы ресурстары бұл оның басқару иелігіндегі ақшалай табыстар мен түсімдер. Қаржы ресурстар шаруашылық қызметін тұрақты өндірісті жаңартуды жүзеге асыру үшін қажет болат. Қаржы – бұл тауар өндірушілер мен тұтынушылар арасында ақшалай қатынастар кәсіпорынның өнімдік қатынастары айналымы арқылы көрінеді.

Кәсіпорын қаржысы - өндіріс процессін және оның нәтижесін жүзеге асыруын болып табылатын ақша ағымының жүйесі. Кәсіпорын басқару объектісінің жүйесі ретінде. Қаржы жүйесі екі ішкі жүйеде көрінеді: негізгі (мемлекет қаржысы, кәсіпорын қаржысы, тұрғындар қаржысы); қамтамасыз етуші (банктер, биржа).

Мемлекеттік қаржы – бұл жалпы қоғамдық және әлеуметтік қажеттіліктерді қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік органдармен басқарылатын ақша құрамын жиынтылығы.

Тұрғындар қаржысы – жеке ақша құралдары.

Шаруашылық субъектілерінің қаржысын кәсіпорын қаржысы, ақпараттың, және кәсіптік формадағы қаржысы, коммерциялық несиелеу, сақтандыру қаржысы жатады. Кезектік шаруашылық субъектісінің қаржысы мемлекетпен және басқа шаруашылық экономикалық құрылымымен ақшалай қатынаста болады.

Мемлекет кәсіпкерлік қызмет тәртібі орнатады.

Кәсіпорынның қаржы құрамында ақша қатынастарының келесідей топтарын бөлуге болады: кәсіпорында ақша құралдарын қалыптастырумен, пайдаланумен басты (жарғылық капитал, резервтік қор); кәсіпорын тұтынушылары мен жеткізушілер арасындағы, кәсіпорынның өзінің жұмысшылары арасындағы (еңбек ақы, дивидент).

Көбінесе, қаржыны дұрыс ұйымдастырудан кәсіпорынның тиімді жұмысы басты болады.

Кәсіпорыннның қаржылық жұмысы негізгі принцептерге сүйенеді:

1) Кәсіпорын қаржылық тәуелсіздікке ие. Ол өз өнімін сатуға, және табыс қолданылуға басты барлық проблемаларды өзі дұрыс шешеді.

2) Кісіпорын жеткізушілер, тұтынушылар, мемлекет және банк алдындағы өнімділік және қаржылық қызмет нәтижесінен экономикалық жауапкершілікте болады. Нарық жағдайында кәсіпорын өзінің міндеттемелеріне жеке, яғни меншікті мүлкімен жауап береді.

Кәсіпорынды қаржы (ресурстары) ресурстар жұмысын қаржы бөлімі жүзеге асырады. Кәсіпорынның қаржылық қызметі келесідей міндеттер орындайды:

- кәсіпорынды қаржы ресурстармен қамтамасыз ету;

- қаржы нарығында меншік көздері мен қаржы ресурстары жоғарландыру жолын іздеу;

- кәсіпорын сыртқы ортасы алдындағы қаржылық міндеттемелерді орындау;

- қаржы ресурстыр тиімді, дұрыс пайдалану бақылау.

Кәсіпорыннның қаржы ресурстары оның құрайтын көздерден қалыптасады: меншікті және қарыз ақша құралдары.

Кәсіпорынның қаржы ресурстарының тұрақты көздері болып, кәсіпорында басқарылатын несиелік қарыз табылады. Бұл бәрінен бұрын еңбек ақы болса, бюджетей тыс қорлар болса қарыздар.

Пайда және аморттық аударымдар кісіпорынның қаржы ресурстарының қалыптастыру көздерінің негізглері болып табылады. Сонымен қатар жоғарғылық қорды кісіпорынның меншікті құралдарының бірі болып табылады. Жоғарғылық қорларды нақты қалыптастырутәсілі оның ұйымдық – құқықтық формасына тәуелді. Ол заңды құжаттармен реттеледі. Жоғарғылық капитал – бұл кәсіпорынның субъектілерін салған құралдары кісіпорынды құру кезінде жоғарғылық капитал өндіріс құрамдарын қамтамасыз етуге бағытталады.

Кезек кәсіпорын тұрақты түрде өзінің жаңартылуын талап етеді, ал ол үшін инвестиция керек.

Алдымен, кәсіпорынға инвестиция не үшін қажет екенін анықтау қажет инвестиция екі бөліктен тұрады:

1) Тура, яғни ақшаға жаңа – жабдықтар сатып алынады, ғимарат салынады, шикі сат сатып алынады.

     Бұл ақшаларды қолдану тәсілі – бұл инвестицияның маңызды элементі болып табылады – құралдар қайда бағытталады және қалай қолданылады. Шетелдік және отандық инвесторларды бірінші орында жоба, бизнес – жоспар, техника – экономикалық жабдығы қызықтырады.

2) Активтерді бағалау. Именно осы бағалау қайдан және нені алу керек екендігі туралы шешім қабылдауға мүмкіндік береді.

1.3 Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың әдістері

Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынмен қолданылатын қаржылық талдаудың негізгі әдістері: көлденең талдау, тігінен талдау, трендалық талдау, қаржылық коэффициенттер әдісі, салыстырмалы талдау, факторлық талдау.

              Көлденең талдау – есептіліктің әр позициясын алдыңғы кезеңмен салыстыру. Ол алдыңғы кезеңмен салыстыру бойынша бухгалтерлік есептілікиің әртүрлі баптарының абсолютті және қатысты ауытқуын анықтауға  мүмкіндік береді.

              Тігінен (құрылымдық)  талдау – жалпы, нәтижеге әр позицияның әсерін айқындаумен соңғы көрсеткішке меншікті үлесін айқындауға  мүмкіндік береді. Мысалы, ұзақ мерзімді және ағымдағы активтердің кәсіпорын мүлігінің жалпы құнындағы меншікті үлесі, яғни баланстың валютасында. Тік және көлденең талдааулар бірін-бірі толықтырп отырады. Сондықтан, тәжірибеде есепті бухгалтерлік нысанның құрылымын сияқты оның бөлек көрсеткіштерінің динамикасын сипаттайтын аналитикалық кестені құруға мүмкіндік береді.

              Трендалық талдау бірнеше жыл ішінде барлық көрсеткіштер жүз пайыз деп есептелетін базистік жыл деңгейінен көрсеткіштердің қатысты ауытқуларының есебіне негізделеді. Басқаша айтқанда, трендалық талдау есептіліктің әр позициясын алдыңғы кезең топтарымен және трендті анықтау, яғни кездейсоқ жерден және бөлек кезеңдердің жеке ерекшеліктерінен тазарған динамикасының негізгі тенденциясын анықтауды білдіреді. Тренд көмегімен көрсеткіштердің болашақта мүмкін мәндері қалыптасады, сәйкесінше болашақты, болжамды талдау жүргізіледі.

Нарықтық экономика жағдайында қаржылық талдаудың ең кең тараған әдісі әртүрлі қаржылық коэффициенттерді қолдану табылады. Қаржылық коэффициенттер талдау әдісінің мәні базистік көлеммен және де есепті кезеңде және бірнеше жылдар ішінде олардың динамикасын зерттеу жатыр. Базистік көлем ретінде қаржылық жағдай көзқарасы жағынан өткен жағымды кезеңге жататын уақыт тобы бойынша берілген кәсіпорын көрсеткіштерінің орташаланған мәндері қолданылады. Кәсіпорының қаржылық жағдайын және оның өзгеру тенденциясын дәл және толық сипаттау үшін қаржылық коэффициенттердің салыстырмалы түрде аз саны жеткілікті. Бұл көрсеткіштердің әрқайсысы кәсіпорынның қаржылық жағдайының мәнді жақтарын көрсеткені ғана маңызды. Ең кең тарағандар болып өтіміділік, қаржылық тұрақтылық, табыстылық және іскерлік белсенділік көрсеткіштері табылады.

Информация о работе Қаржылық коэффициенттерді қолдану арқылы кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау