Қонақ үй шаруашылығы

МАЗМҰНЫ 

КІРІСПЕ.................................................................................................................2 

   І. Методологиялық  анализ негізі  және қонақ үй  қызмет саласының  даму келешегі 

1.1 Қазақстандағы  қонақ үй шаруашылық кәсіпорындары және оның диференциялық функциясы мен  құрылымы.......................................................5 

1.2 Қазақстандағы қонақ үй қызметінің даму келешегі және негізгі индикаторлары.......................................................................................................11                                                                                    

  ІІ. Қонақ үйдегі қызмет көрсетілу деңгейі 

2.1 Қонақ үйдлердің әлемдік классификациясы.................................................15 

2.2 Қонақ үйдің жабдықталуы, құрылымы.........................................................22 

2.3 "Rixos Almaty" қонақ үйі...............................................................................33 

ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................................................36 
 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...............................................38 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

КІРІСПЕ 

       Курстық жұмыстың өзектілігі. Бүкіл әлем бойынша көптеген дамыған және дамушы мемлекеттер туризмнің дамуы үшін, туристік рекреациялық көптеген мүмкіндіктерге ие болуда. Бірақ кейбір мемлекеттерде туризмнің потенциялды көрсеткіші экономикалық ресурстарға байланысты төмен. Себебі бұл мемлекеттердегі туристік индустрияның салалары халық аралық стандарттарға сай емес. Осы себептердің бірі, біздің қонақ үйлер әлемдік стандарттарға сай дәрежеде туристерді қабылдай алмауда, басты мәселе қонақ үй орындарының аздығында. Қонақ үйлердің жағдайы жоғары дәрежелі моральды және жеке көзқарастар бойынша дамушы мемлекеттерде қонақ үй бөлімдерінің жағдайының төмендігі көрсетіледі, бұл қызмет түрінің шектеулігі, тозған ескі техникамен сипатталады.

 Дамушы  мемлекеттерде осындай жетілмеген  бұл туризм саласын дамыту  үшін, қазіргі қонақ үй нарығын зерттеу, қонақ үйдегі қонақ үйдегі қызмет түрлерін арттыру, басқа дамыған мемлекеттермен өз жағдайымызды салыстыру қажет болып отыр.

 Қонақ  үй саласын дамытуда айтарлықтай  жетістіктерге жету үшін, осы  салада қызмет ететін кадрлардың  білім сапасын, қызмет түрін арттыру керек. Сонымен қатар саладағы қызметшілердің жұмыс бағдарлары нақты болғаны жөн. Қонақ үй қызметінің сферасы – бұл адамдар арасындағы қарым-қатынас, нақты алушы мен сатушы арасындағы байланыс. Яғни қызмет көрсетушілердің күш жігері демалушыларға арналып, қонақтардың ойын жаулап алу мақсатында ауқымды дәрежеде қызмет көрсету. Туризм саласындағы қызметкерлердің нақты жұмыс барысы, жұмыс уақыты, демалыс уақытты тура белгіленсе онда бұл салада үлкен жетістіктер, атақ абыройға ие бола алады. Аз ғана уақытқа болса да туристер үшін қонақ үй – ақылы өз үйі. Ал үй ішінде адам өзін жақсы сезіну, көтеріңкі көңілде болу, оны әрқашан көтеріңкі көңілмен күтіп алатындығына, оның барлық сұраныс түрлерін қанағаттандыратындығына сенімді болуы шарт. Осындай жолмен ғана қонақ үйлерді туристердің екінші үйі ретінде, осы үйге қайта- қайта келу тілегін тудыру керек. Қонақ үйлердің негізгі мақсаты – туристер үшін сапалы қызмет көрсету, оларға барлық жағдайды жасау арқылы қонақ үй өзінің деңгейін әлемдік дәрежеде көтере алады.

     Менеджмент немесе басқару ғылыми пән ретінде 20 ғасырдың басында Америкада пайда болды. Оған бірқатар факторлар түрткі болған. Соның ішінде елдің демократиялық, азаматардың еңбек сүйгіштілігін, білім алудың жоғары мәртебесін, сондай ақ мемлекеттің экономикаға араласпайтындығын атап өткен жөн. Ел ескіліктің кертартпа догмаларынан да болған. Ал монополияларды құру оларды басқарудың күрделуіне әкеп соқтырды. Осындай жағдайларда бизнес қажеттіліктерінен жауап ретінде ғылыми менедмент пайда болды. Ғылыми менедменттің негізін қалаушысы болып Редерик Уинслоу Тейлор деп саналады. Ол елдің қоғамдық және ғылыми өміріне ерте араласты. Сол жылдарда АҚШ – тың өнеркәсіп орталығы, реформаторлардың әртүрлі қозғалыстарының өнер кәсіпті жаңарту идеяларымен саналуан пікір таластардан бұрқанып жатқан жері Филадельфия деп саналады. Топтардың бірін менеджерлердің әсіресе, адамдармен техникаға бүкіл билікті әбден, сеніп тапсырған, шеберлердің рөліне наразы кәсіпқой инженерлер құрады. Олар машиналық модель деп аталатын өздерінің альтернативті жобасын ұсынады. Оның маңызы кәсіпорынды басқару машинаны құрастырғандай, дәл әрі болжамды болуы тиіс дегенге салды. Басқалары – бұл консервативті не орынды бағыттағы бизнесмендер өнеркәсіп иелері және саяси қайраткерлер енген еңбек реформаторлары олардың назарында жұмысшылар мен жұмыс берушілердің өзара қарым қатынастары, социо – мәдени орта мен еңбек жағдайы мәселелері әртүрлі қайырымдылық жобаларымен бағдарламалары, мысалы, еңбек моралін жақсарту, өндірісте толық комфорт жасау тұрғын үй жағдайларын әлеуметтік сақтандыруды науқастармен қарттарға күтім жасауды жақсарту. Бұл ағымдар Ф. Тейлорға әртүрлі ықпал етті. Өз өмірін механикалық шеберханада қарапайым жұмысшының оқушысынан бастап, ол заводтың бас инженеріне дейін көтерілді.

 Ғылыми басқару  ұғымын тұңғыш рет 1910 жылы теміржол  компаниялармен жанжал кезінде  жүқ жіберуші фирмалардың мүддесін  қорғаған Луис Брандейс енгізді.

     Курстық жұмыстың мақсаты. Әлемдік қонақ үй индустрияның негізгі кезеңдеріне шолу жасап, саяхатта жүрген адамдарға қызмет көрсету алғашқы қонақ үйлер (Керуен сарайлар) БЭД 2000 жыл бұрын көне шығыс елдерінде кең таралғандығының ықпалын жан-жақты қарастырып, оған талдау жасау.

 Ежелгі Греция, Ертетегі Рим кезеңінен бастап әртістерге, саяхатшыларға арналған ертедегі конақ үй түрлері: хаинны, инны, пошта бекеттері т.б. болып саналған. Жоғарыдағы қонақ үйлер қазіргі қонақ үй функцияларына ұқсас қызмет түрлерін көрсеткен. Сол замандағы негізгі көлік ретінде аттарды пайдалану, ат қоршаулары мен тұрақтар болуымен қатар адамдар тынығуға арналған, ас ішетін бөлмелерден тұрған. Ал Орта ғасырларда саяхатшыларға арналған бұл кешендерге әжептәуір өзгерістер енгізілген. Қосымша театр сахналары пайда болған. Қонақ үй иелері өз жанұясымен, кұлдары мен кызметшілері келген қонақтарға кызмет көрсеткен. Олардың қызмет көрсету деңгейі жоғарғы сапалы көлемді қызмет көрсетумен ерекшелінген. Қонақ үй - қала мен ауыл қысқа мерзімге келген жолаушылардың уақытша тұруына, жолшыбай түнеуіне арналған жай. Қонақ үй отырықшы қалалы елдердің бәрінде ерте кезден болған. Әсіресе сауда жолы бойындағы базарлы қалаларда көп болды. Оны қазақтар керуен сарайлар, қонақ жай, мейрамхана деп атады. Ертеде саудамен, діни мақсатпен жолға шыққан жолаушылар үшін жеке адамдар керуен сарайлар ұстады. Керуен сарайларда тағам әзірлейтін, қонақтар түнейтін үйлер, жүк сақтайтын, көлік байлап жемдейтін қора-жайлар болды. Сарай иелері жолаушылардан мол төлем алып тұрды. Сонымен қонақ үй шаруашылығы ертеден пайда болғанына күмәніміз жоқ. Осындай мысалдармен бірге айта кететін бір жай бар. Бізге белгілі болғандай адам баласының бойында қыдыру, көру, сезу, тану сияқты үлкен жан сезімдер, алдына қойған мақсаттар арқылы саяхат жасау ниеті пайда болды. Біздің эрамызға дейін 4000 жыл бұрын Египет халқы Сүмерлер дөңгелекті ойлап тапты, сонымен біршама жолдарды өту кезінде уақыт ұтты. Сонымен қатар біздің эрамызға дейінгі 200-ші жылдары жолаушылар үшін хандықтар және таверналар пайда болды. Біздің эрамызға дейінгі 700- ші жылдары антик гректердің олимпияда ойындары спорт туризмінің дамуында тарихи жағдай болып есептелді.

 Сауда  қатынасын жандандырған Ұлы Жібек  Жолы бойында бекеттер және  тамақтану орындары қалыптасты. Америка континентінің халықтарының  дүние жүзін аралау ниетінің  әсерінен көптеген саяхаттар  жасалды. 

 Жоғарыда айтып кеткендей Ұлы Жібек жолын қонақ үй шаруашылығының даму ордасы деп тұжырдасақта болады деп есептеймін. Ұлы Жібек жолы кейбір мәліметтерге көз салсақ , 7-12 мың км деседі . Бірақ осы Ұлы Жібек жолының барлығын басып өткен саудагер жоқ екендігін айқындайды. Негізінде саудагерлер тездетіп өздерінің тауарларын айырбастап , сатуға икемденген. Әрине олар мұндай әрекеттерден пайда көріп отырған және уақыт ұтқан. Осы аталған ұлы жолымыз, әр-түрлі жолдар жүйесін құраған. Сонымен қатар Шығыс пен Батысты яғни әлемдік цивилизация Рим империясымен Хан империясын біріктірген. Мұндай жол қатынасы тек әлемдік цивилизация емес, сауда қатынасы, мәдени шаралардың жасалып даму жолында маңызы зор.

     Курстық жұмыстың міндеттері. Тақырыптың мақсатына сәйкес төмендегідей міндеттер қойылды:

• қонақ үй саласын дамытуда айтарлықтай жетістіктерге жету үшін, осы салада қызмет ететін кадрлардың білім сапасын, қызмет түрін арттыру;
• дамушы мемлекеттерде осындай жетілмеген бұл туризм саласын дамыту үшін, қазіргі қонақ үй нарығын зерттеу, қонақ үйдегі қонақ үйдегі қызмет түрлерін арттыру, басқа дамыған мемлекеттермен өз жағдайымызды салыстыру;

• Қазақстандағы қонақ үй шаруашлығының жаму перспективаларын айқындау;
• қонақ үйлердегі қызметтің түрлері және оның қонақ үйлермен    байланыстылығын, қонақ үйлерді классификациялау.

І. Методологиялық анализ негізі және қонақ  үй қызмет саласының  даму келешегі 

1.1 Қазақстандағы  қонақ үй шаруашылық кәсіпорындары  және оның диференциациялық функциясы  мен  құрылымы

     Соңғы уақытта біздің сөздік қорымызға «менеджер», «менеджмент», «маркетинг» ұғымдары тез енді. Менеджмент сөзін қазақшаға дәл аударатын болсақ, онда «басқа біреу арқылы өз мақсатына жету» болып шығады екен. Алайда сөзбе сөз аудару сөздің түпкі төркінін әрқашанда дәл бере бермейді.

 «Менеджмент» (басқару) ағылшын сөзі, оның түп  төркіні гректің «манус», яғни  «қол,күш» деген сөзінен шығып,  алғашында мал бағу саласында,  дәлірек айтқанда ат тізгінін  ұстау, меңгеру шеберлігін білдірген.  Кейіннен бұл атау адам қызметінің  саласына ауысып, адамдарды басқарудың және ұйымдастырудың ғылыми, практикалық мәнін білдіретін болды.

 Ағылшын  тіліндегі Оксфордт сөздігінде  бұл ұғымға мынадай түсінік  беріледі:

1. Адамдармен  қарым – қатынас жасау әдісі,  үлгісі;

2. Билік  және басқару өнері;

3. Шеберліктің  ерекше түрі және әкімшілік  дағды;

 4. Басқару органы, әкімшілік бөлігі

     Қонақ үй менеджменттегі басты нәрсе – әр бір қызметші қонақ үй кәсіпорын мүддесіне жауап беретін мақсаттар қою («алдына мақсат қойған менеджмент»). Ескі стильдегі қонақ үй кәсіпорын басшылығынан қазіргі қонақ үй менеджерлердің түбегейлі өзгешелігі де осында.

 Менеджменттің  тағы бір анықтамасына сәйкес  оның жұмыс істеу міндетіне  жататыны – қолда бар адам  мен материалдық ресурстар негізінде  тиімді кәсіпорын құру.

 Қонақ үй кәсіпорынның ең сапалы, әрі бағасы бір шама арзан орындарды ұсына алуы не бәсекелестеріне қарағанда ең тәуір қызмет көрсете алуы тиіс.

 Қонақ  үй шаруашылығында – ең алдымен  қызметшілер. Осыдан келіп бұл  терминнің үшінші анықтамасы  шығады: менеджмент – бұл адамдардың, қызметкерлердің жұмысын ұйымдастыру.

 Қонақ  үй кәсіпорындағы адамдар қызмет  көрсету процесінің маңызды элементі  болып табылады. Жаңа қонақ үй  шаруашылығын құрарда жаңа инвестицияны  жүзеге асыратын ақша қаржысы  мен капиталды рынок капиталдарынан алуға болады. Ал өз ісін жетік білетін қызметкерлерді іздеп табу анағұрлым күрделі іс.

 Менеджменттің  міндетіне, басшылық етуіне жаңа  нарықтық қатнастарды игеруіне  жұртшылықтың мұқтажын қанағаттандыру  жатады. Егер кәсіпорын нашар  әрі тиімсіз жұмыс істесе, онда оның жаңа қожайынын жұмысшыларды емес, басшыларын ауыстырады. Сонымен, менеджмент дегеніміз ұжым жұмысын ұйымдастыру. Қонақ үй шаруашылығының жұмысын ұйымдастырғанда, қызметкерлер мұқтажын барынша толық қанағаттандыруды көздеу керек.

   Жоғарыда еңбек ресурстарын басқару проблемелары теориялық және методологиялық тұрғыдан қаралған, ал ұйым кәсіпорын деңгейінде бұл проблемалар персоналды басқару мәселелері болып табылады. Басқаша айтқанда жұмысқа алынған адамдарды фирма мейлінше тиімді қолданып өзінің көздеген мақсатына – максималды пайда түсіруге ұмтылады. Қанша өндіріс автоматтандырылса да оның негізінде еңбек жазылады – дамның материалдық игілік жасау бағытта күш салуы. Адамдардың еңбегін ғылыми негізінде ұйымдастыру туралы анықтама берсек, оны белгілі принциптер, ережелер мен шарттар жиынына сүйеніп берілген техналогия құрал жабдықтар, еңбек заттар жағдайында әр жұмыскердің еңбегінің шығыны мен нәтижесі арасында оптималды қатынасын құру. Бұл ұғыммен өндірісті ұйымдастырумен байланысты көп сұрақтар тығыз араласады. Бірақ та өзіне тән ерекше ой- желісі, тезистері бар. Біріншіден, қай қызмет саласын алсақ та уақыт мөлшерін орнатудың керектігі. Ол фирмадан жасаланатын көп есептер негізінде жатады: жұмыс ұзақтығы, өндіріс циклы, қуаты, жалақы және т. б.