Бандитизм және қорқытып алушылық

Бандитизм және қорқытып алушылық

 Қаруды, оқ дәріні, жарылғыш заттар мен жару құрылғыларын талан – таражға салу не қорқытып алу жолымен иелену көп жағдайларда кісі өлтіру үшін жүзеге асырылады.Осыған орай бұл тұрғыдағы қылмыстың тікелей объектісі – қоғамдық қауіпсіздік болып табылады, ал қосымша тікелей объектісі адамдардың өмірі мен денсаулығы болып табылады.

 Қылмыстың заты – ҚК- тің 251 – бабында көрсетілген заттармен бірдей, ұқсас заттар.

 Объективтік жағынан қылмыс атыс қаруын, оның жинақтаушы бөлшектерін, оқ дәріні, жарыл.ыш заттар мен жару құрылғыларын талан таражға салу не қорқытып алу арқылы сипатталады.

 Қаруды, оқ дәріні, жарылғыш заттар мен жару құрылымдарын талан таражға салу деп кінәлінің кез келген тәсілімен заңсыз қолға түсіруген осы заттарды өзінің иеленуі немесе оларды басқа адамға беруі, сондай- ақ оларға өз білгені бойынша билік жүргізуі болып табылады.Қорқытып алудың түсінігі Қылмыстық кодекстің 181- бабында көрсетілген.

1. Қорқытып алушылық, яғни бөтен мүлiктi немесе мүлiкке құқықты берудi немесе күш қолданумен не бөтен мүлiктi жоюмен немесе бүлдiрумен қорқыту арқылы мүлiктiк сипаттағы басқа да iс-әрекеттер жасауды талап ету, сол сияқты жәбiрленушiнi немесе оның туыстарын масқаралайтын мәлiметтердi таратумен не жәбiрленушiнiң немесе оның жақындарының мүдделерiне елеулi зиян келтiруi мүмкiн өзге де мәлiметтердi жариялау - үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не алты айға немесе сотталған адамның үш айға дейiнгi кезеңдегi жалақысының немесе өзге табысының мөлшерiнде айыппұл салуға немесе онсыз төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

2. Мынадай жолмен:

 а) күш қолдану;

 б) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;

 в) бiрнеше рет жасалған қорқытып алу -

 мүлкi тәркiленiп немесе онсыз үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

3. Мынадай жолмен:

 а) ұйымдасқан топ;

 б) жәбiрленушiнiң денсаулығына ауыр зардап келтiру;

 в) iрi мөлшерде мүлiк алу мақсатында;

 г) ұрлық немесе қорқытып алу үшiн бұрын екi немесе одан да көп рет сотталған адам жасаған қорқытып алу -

 мүлкi тәркiленiп жетi жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.дейiнгi мерзiмге қамауға,не жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде (берілген, ол жөнінде осы кодекстің 248- бабына талдау жасағанда толық берілген.

 Қылмыс материалдық- формалдық құрамға жатады.Қаруды оқ- дәріні, жарылғыш заттар мен жару қондырғыларын талан таражға салу материалдық, ал осы көрсетілген заттарды қорқытып талап ету формалдық құрамға жатады және қылмыс кінәлінің көрсетілген заттарды алған немес оларға иелік еткен немесе қорқытып талап еткен уақытынан бастап аяқталған деп танылады.

 Субъективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен жасалады.Кінәлі адам қаруды, оқ дәріні, жарылғыш заттар мен жару құрылғыларын талан таражға салу немесе қорқытып алатынын сезеді және осы әрекеттерді жүзеге асыруды тілейді.

 Қылмыстың субъектісі 14- ке толған, есі дұрыс адам.

 Қылмыстық кодекстің 255- бабының 2- тармағында жаппай қырып- жоятын қаруды, сол сияқты жаппай қырып жоятын қару жасау кезінде пайдаланылуы мүмкін материалдарды немесе жабдықтарды (бұлар туралы Қылмыстық кодекстің 254- бабының 2- тармағын (Жаппай қырып-жоятын қаруды не жаппай қырып-жоятын қару жасау кезiнде пайдаланылуы мүмкiн материалдарды немесе жабдықтарды күзету жөнiндегi мiндеттердi тиiсiнше орындамау, егер ол ауыр зардапқа әкеп соқса немесе олардың пайда болу қаупiн тудырса - үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, екi жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады. (талдау кезінде түсінік берілген) талан таражға салу не қорқытып алғаны үшін жауаптылық белгіленген.

 Қылмыстық кодекстің 255- бабының 3- тармағында (Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер оларды:

 а) адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып жасаса;

 б) әлденеше рет;

 в) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi емес күш қолдану, не осындай күш қолданбақшы болып қорқыту арқылы;

 г) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша жасалса -

 мүлкiн тәркiлеп немесе онсыз бес жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

(осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер оларды:

 а) адам өзінің қызмет бабын пайдаланып жасаса;

 б) әлденеше рет;

 в) өмірге немесе денсаулыққа қауіпті емес куш қолдану, не осындай куш қолданбақшы болып қорқыту арқылы