Қожасай кен орны мұнайының вакуумдық газойльдік каталитикалық крекинг қондырғысы жобасы. Өнімділігі 1,5 млн т/жг

Каталитикалық крекинг реакторы қондырғысының құрамына келесідей негізгі алаңдар кіреді:  

- сораптар алаңы

-жылуалмастырғыштар және тоңазытқыш алаңы                                                                                                             - реакторлар алаңы

- тоңазытқыш – конденсаторлар  алаңы

- колонналар алаңы                                                                                                

- пеш алаңы                                                                                                                                         

Технологиялық процесс техналогиялық  циклдің толық қамтылуымен сипатталады. Каталитикалық риформинг қондырғысының  технологилық ғимараттары СНиП II-90-81 бойынша өрт-жарылыс қауіпті категорияға  жатады. Техналогиялық коплекс құрылыс  –технологиялық блоктар негізінде  орындалған және тұтас бақылау-реттеу құрылғылармен қамтамасыз етілген. Олар каталитикалық риформинг қондырғысының  жалпы басқару жүйесіне кіреді.

Жобалауда негізгі бағыт  болып – материалдық және еңбектік ресурстарды аз шығындап, өндірістік қуатың өсімін және өндірістік өнімнің  көлемін көбейтуге

үлкен өсім береді. Өндірістік кәсіпорынды жобалаудың есебі –  алдағы өндірістің технологиялық үрдістің қалыпты жүруін тек қана қамтамасыз ету емес, жоспарда қызмет етушілердің  жұмысын қауіпсіздендіру және санитарлы  – гигиеналы қолайлы жағдайды қарастыру.

Кәсіпорындардың жабдықтары мен қосымша қызметтердің орналасуы  өндірістік процесске қолайлы жағдайлар, жер учаскесін рационалды пайдалануды, капиталдық салымдардың жоғары эффективтілігін, өндірістік, көліктік және инженерлік байланыстардың рационалды ұйымдастырылуын, өндірістік аумаққа жақын жерлерді ластанулардан сақтауды қамтамасыз ету керек.

Жобалау кезінде әрбір  зонаның ғимараттары мен үймереттерін топтарға бөліп, белгіленуі, өндіріс  қауіптілігіне, олардың өрт және жарылыс қауіптілігіне байланысты топтастырады. Объектілерді топтастырған кезде жұмысшылардың көбісі зиянды заттар әсеріне түспейтіндей және апат болған жағдайда кәсіпорын территорияларын оңай шығарылатындай етіп топтастырылу керек.

Атмосфераға өндірістік зиянды лақтырулардың (газдар, түтін, күйе, шаң, жағымсыз иістер, қатты дыбыстар және т.б.) алдын-алу үшін желдердің басым  бағыттары ескерілу керек. Мұнай  өнеркәсібі кәсіпорының алаңдарын  жақын өндірістік аудандардан зиянды лақтырулар басқа жаққа әкетілетіндей  етіп орналастырылады.

Басым желдер бағытын желдер розасына байланысты қабылдайды. Желдер розасы желдердің бағыттары және қайталануына байланысты жасалады.

Колонналарды пештерге жақын  орналастыру керек, тасымалдау құбырларының минималды бұрылыстармен аз ұзындықты  сақтауға мүмкіндік береді.

Кесте 7.1.-де өндірістік және қосалқы ғимараттар мен үймереттердің, ашық алаңда орналасқан қондырғылардың жарылыс және өртқауіптілігі жағынан  классификациясы мен шикізаттың өрт қауіптілігі мен улылығы  көрсеткіштері берілген.

Өндірістік объектілер мен  оларға жақын территория қажетті  қауіпсіздік белгілері мен жазулармен қамтамасыз етілу керек. (ГОСТ 12.4.026-76).

Кесте 7.1

Ғимараттар мен үймереттердің  олардың өрт және жарылыс қауіптілігі  бойынша жіктелуі.             

Технологиялық жабдықтарды  орналастыру кезінде оларды ашық алаңдарда орналастыру мүмкіндігін  қарастыру керек, бұл өз алдына жабдықтарды  пайдалану кезінде қауіпсіздіктің жоғары қауіпсіздік дәрежелерін  қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар құрылысқа шығындарды төмендетеді.

ВНТПЗ-85-ке сәйкес ғимараттар мен үймереттер арасындағы қашықтық регламенттеледі.                                                                                                                             

Кесте 7.2                                                          

Ғимараттар мен үймереттер арасындағы рұқсат етілген қашықтықтар

8. Экономикалық бөлім

Өндірістік процестердің материалды-техникалық базасын құрайтын өндіріс құны өндірістік процеске қатысатын  құралдардың сипатына байланысты жіктеледі.

Еңбек құралы өндіріс құралдарының құны қымбат бөлігінен және ұзақ уақыт  мерзіміндегі өндірістік циклдер санын  қамтамасыз етеді, оны негізгі қор  деп қабылдайды. Олардың құны өңделетін  және дайындалатын өнімдер бөліктерінен құралады.  

Мұнайгаз өндірісінде  кәсіпорында негізгі қор үлесі  жалпы өндірістік қордың 96-97% құрайды. Мұнайөңдеу және мұнай химия өндірістерінің 90% құрайды.                                                                                            

 Өндірістің негізгі  міндеттерінің бірі – жалпы  өндіріс сапасы мен эффективтілігін  арттырып, капиталдық салымдар мен  негізгі қорлардың берілуін арттыру,  ол өндірістің негізгі базасы  және еліміздегі өндіріс күшінің  маңызды құраушы бөлігі болып  саналады.

Негізгі қорлар өндіріс процесінде ұзақ уақыт қатысады, көптеген өндірістік циклдерді қамтамасыз етеді және өндірістік процесте біртіндеп тозады, дайындалатын өнімге өзінің табиғи формасын сақтай отыра өзінің құнын бөлшектеп  ауыстырады. Негізгі қорлардың осы  ерекшелігі олардың максимальді  эффективті қолданылуын қажет етеді. Тез техникалық жетістіктердің жағдайларында  жиі жаңа техникалар жасалады, олар бұрынғы техникаларға қарағанда  жоғары өнімділікті. Өндірістік процесте негізгі қорлардың қолданылу  уақыты техникалық прогрестің көзқарасынан да, жаңа негізгі қорлардың құру үшін жұмсалатын капиталды салымдарды дұрыс жоғары эффективті қолдану  көзқарасынан да көп мағынаға ие.

Мұнай және газ өнеркәсібіндегі  негізгі қорлардың құрамы мен  құрылысы.

Негізгі қорлардың өндірістік процесте қатысуына және олардың  өндірістің соңғы нәтижелеріне әсеріне  байланысты барлық негізгі қорлар екі  топқа бөлінеді: өндірістік емес негізгі  қорлар және өнеркәсіпті-өндірістік негізгі  қорлар. Өндірістік емес қорлар-иелік  өнеркәсіптің қарамағында орналасқан, бірақ өндірістік процеске қатыспайтын  негізгі қорлардың бір бөлігі. Оларға өнеркәсіптің балансында тұрған тұрғын қорлар, клубтар, асханалар, балабақшалар, ауруханалар, стадиондар, спорттық базалар, яғни өнеркәсіп жұмысшыларының мәдени өмеріне қажетті байланысты орындар  жатады. Негізгі қорлардың бұл  бөлігі өндірістік процеске тек жанама әсер етеді: мәдени-өмірлік жағдай жақсы  болған сайын, жұмысшылар еңбегінің  өнімділігі де жоғары болады. Әрі қарай  тек өнеркәсіпті-өндірістік негізгі  қорлар қарастырылатын болады және негізгі  қорлар сөзінің түсінігінде осы  негізгі қордың бөлігі айтылады. Өнеркәсіпті-өндірістік негізгі қорлар өндірістік процеске тікелей қатысады: немесе оларға қызмет етеді, немесе олардың дұрыс жұруі  үшін тиімді жағдай жасайды. Әр түрлі  негізгі қорлардың өндірістік процеске қатысуы бірдей емес, сонымен қатар  олардың өндірістің нәтижнсіне әсер етуі де бірдей емес, осыдан олардың өмір сүру уақыты әртүрлі, тозу уақыты да, жыл сайынғы амортизация мөлшері де әртүрлі. Табиғи –заттық белгісіне және өндірістік процестегі функциональды рөліне байланысты, сонымен қатар мұнай және газ өндіруші басқармаларда және мұнай өңдеу зауыттарындағы да негізгі қорлар мынадай түрлерге бөлінеді: 1. Ғимарат, яғни архитектуралы-құрылыс объектілері. Олардың негізгі құрылыс бөліктері қабырғалар мен құрылыс шатырлары болып табылады. Цех ғимараты, сорапты компрессорлы станциялар, жылуэнергостанциялар, трансформаторлы подстанциялар, механикалық шеберханалар, деэмульсациялық қондырғылар, зертханалар, электростанциялар, өрт деполары, қоймалар және т.б.

2. Инженерлі-құрылыс объектілеріне  жататын құралдар. Олар еңбек  құралдарының өзгеруіне қатыссыз  техникалық қызметтерді орындау  жолымен өндіріс процесін жүзеге  асыруға жағдай жасау үшін  арналған. Пайдалану және айдау  ұңғылары, мұнай шахталары, бақылау  ұңғылары, жерасты қойма ұңғылары, ұңғы шлейфтері, теңіз эстакадалары, гидротехникалық құралдар, резервуарлар,газгольдерлер,  бетон және амбарлары, өлшегіштер, құбырлар, көпірлер, виадуктер, платформалар  мен қоймалар, каналдар, құдықтар, темір  және шосселік жолдар.