Циклды ұйымдастыру және матрицаны өңдеу

                       end;

                              S:=S+1; M[p+1,p+1]:=S;

                                     Writeln('Spiral boinsha ornalaskan matrisa:');

                                                for i:=1 to n do

                                                    Begin

                                                         for j:=1 to n do

                                                               write(M[i,j]:4);

                                                                     writeln;

                                                     end;

                           readln;

   end.

 
 

Нәтижесі:

Spiral boinsha ornalaskan matrisa:

1    2    3    4    5    6    7

24  25  26  27  28  29  8

23  40  41  42  43  30  9

22  39  48  49 44  31  10

21  38  47  46  45  32  11

20  37  36  35  34  33  12

19  18  17  16  15  14  13

 

   №26. Натурал сандардан тұратын NxN матрицасы берілген. Матрицаның бас диагоналына қарағанда симметриялы беттесетін элементтердің орнын ауыстырып, нәтижесін экранға шығар.

    Мысалы, бұл есепті шығару үшін біз 3х3 өлшеміндегі матрицаның бас диагоналына қарағанда беттесетін элементтердің орнын ауыстырғанда пайда болған матрицаны қарастырайық.

Program misal15;

      Uses crt;

         const m=100;

         var a,b:array[1..m,1..m] of integer;

               k,n,i,j:integer;

  begin Clrscr;

               writeln('matrisanin olshemin engiz N=');

                    readln(n);

                        writeln('bastapki matrisa');

                            k:=1; for i:=1 to n do

                               begin 

                                   writeln;

                                      for j:=1 to n do

                                           begin

                                              a[i,j]:=k; k:=k+1;

                                                  write(a[i,j]:4);

                                           end;

                               end;

                                    writeln;

                                         writeln('ozgerilgen matrisa');

                                            for i:=1 to n do

                                                begin

                                                   writeln;

                                                      for j:=1 to n do

                                                          begin

                                                              b[i,j]:=a[j,i];

                                                                  write(b[i,j]:4);

                                                          end;

                                                   end;

       end.

Нәтижесі:

matrisanin olshemin engiz N=5

bastapki matrisa

1    2    3    4    5

6    7    8    9   10

11  12  13  14  15

16  17  18  19  20

21  22  23  24  25

ozgerilgen matrisa

1   6  11  16  21

2   7  12  17  22

3   8  13  18  23

4   9  14  19  24 

5  10  15  20  25

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды

    Бұл курстық жобаны жүзеге асыру барысында  өте көп нәрселерді үйрендім. Сонымен  қатар курстық жобаны орындау  өте қызықты болды. Массивтер  және қайталау алгоритмдері туралы көп  нәрсені үйрендім. Олай деуімнің бірден – бір себебі, аталмыш тақырып туралы   оқып – үйренген  мәліметтерімді  тағы да біраз   толықтырдым десем де қате емес.

    Мен   курстық  жобаны орындау барысында   «Зик-зак»  бағдарламасын Турбо Паскаль тілінде орындадым. Одан кейін оның  блок – схемасын, идентификаторлар кестесін сыздым және т.с.с. көптеген бағдарламалар құрып нәтижесін алдым.

    Идентификаторлар  кестесі, жалпы идентификаторлар-тұрақтыларды, айнымалыларды, олардың түрін, типін, функцияларды, программаларды, процедураларды, т.б программа обьектілерін белгілеу үшін қолданады.

Бұдан кейін пайдаланушыға арналған нұсқау. Мұнда, жалпы программа Паскаль  тілінде жазылады, сондықтан да Паскаль  тілінің шығу тарихы мен Паскаль  тілінің ортасы туралы жазылған. Мұнда  жазылған операторлар немесе командалар атауын сипаттау, қандай қызмет атқаратынын ашып, былайынша, пайдаланушыға түсіндіру болып табылады.

          Қорыта айтқанда, программа жазу  өте қызықты десе де болады, мысалы, өмірде күнделікті кездесетін  есептеулердің барлығына бағдарлама құру арқылы нәтиже алуға болатынына көзім жетті. Ал, курстық жоба сағаттары басталған сәтте маған өте қиын тәрізді болды. Іздене, оқи келе мен курстық жобаны, оның ішіндегі көптеген программаларды жылдам орындадым десем де болады. Сондай-ақ, жалпы курстық жобаны жазуды үйрендім.

 

     

 
 
 

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

 

1.  К.Сарбасов  «программалау курсы» А.: «Мектеп»1989 ж

2. Н. Ериеков , В. Криворучко, В. Кафтункина «Информатика 9 сынып» А.: «Жазушы»2002 ж
3. В.Н. Пильщиков «Сборник упражнений по языку Паскаль» М.: 1989г
4. Н.Д. Васюкова, В.В. Туляева «Практикум по основам программирования ЯЗЫК ПАСКАЛЬ.» М.: Высшая школа, 1991ж.
5. С.А. Абрамов и др. «Задачи по программированию» М.: Наука 1988 г
6. О.Камординов. «Паскаль тілінде программалау». Алматы,1994
7. Е.Б. Шаметов «Паскаль тілін үйренейік» Шымкент,1993 ж.

8. Зубов В.с. Программирование на языке Turbo-Pascal7 Верси 6.0. и 7.0- М.,

    1997ж.

9. Файсман а.  Профиссиональное программирование  на языке Турбо-Паскаль 

     1992ж.

10. Турбо-Паскаль  7.0-К.: Торгово-издательское бюро  ВНV, 1996. -448 с

11. Пильшиков  В.Н. Сборник упражнений по языку Паскаль – М., 1989ж.

12. Васюкова Н.Д., Туляева В.В. Практикум по основам  программирования

       ЯЗЫК ПАСКАЛЬ .-М., Высшая школа, 1991ж.