Автор работы: Пользователь скрыл имя, 18 Февраля 2013 в 19:08, реферат
Популяция санының ауытқуларын, популяциялар арасындағы әсерлесулерді сипаттайтын матем. модельдер құру (А.Лотка, В.Вольтерра, 1925, 1926), сол модельдерді эксперимент барысында тексеру (Г.Ф. Гаузе, 1934) сияқты, қазіргі теория Экологияның негізін құрайтын зерттеулер де сол жылдары қалыптаса бастады.
шыгып, өте қиын жағдай тудыруы мүмкін. Мысалы, +20°С-та ыстық жақтың маймылы тоңатын болса, солтүстікте тіршілік ететін түлкі керісінше ыстықтайды. Күріш суда өсетін болса, бидай Бұл жағдайда тіршілігін жояды. Табиғатта оптимум аймақтары бірдей екі түр кездеспейді. Бұл жағдай түрлердің экологиялық жеке қажеттілік ережесін айқындайды. Жеке қажеттілік деп индивидтің (жеке особтын) тіршілік етуіне,
дамуына, ұрпағын жалғастыруға
қажетгі жағдайларға
Егер түрлердің
бір факторға тұрақтылықтары бірдей болса, басқа факторға олардың тұрақтылықтары міндетті түрде өзгеше болады.
Одум ережесі:
В.Шелфордтың толеранттылық
заңын кейін американдық ғалым
толеранттық диапазондары
кең) және басқа факторларга тар
ауқымды төзімділікте (яғни, басқ а
факторларға қатысты
(диапазондары кең) организмдер әдетте табиғатта кең таралған;
болмаса, төзімділік шектері басқа экологиялық факторларға да өзгеріп, төмендеуі мүмкін. Мысалы, топырақ қүрамындағы азоттың мөлшері аз жағдайда астық түқымдастардың құрғақшылыққа төзімділігі төмендейді, сәйкесінше топырақта азот жеткілікті жағдайға қарағанда ылғалды көп қажет етеді. В.Шелфорд заңы ашылғаннан кейін көптеген зерттеу жұмыстары жүргізіліп өсімдіктер мен жануарлардың, сонымен қатар адамдардың да тіршілік ету шектері анықталды. Экологиялық толеранттылыққа байланысты организмдер екі типке бөлінеді.
Қолданған әдебиеттер:
Сәтімбеков Р. Биология: Жалпы
білім беретін мектептің
Қазақ энциклопедиясы, 10 том;
Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды, Алматы. 1991ж