Институционалдық талдау

тақырып 12. Институционалдық талдау

1. Институционалдық  талдаудың ішкі факторларын бағалау.

2. Сыртқы  факторлардың негізгі басымдылықтары. 

1) Институционалдық  талдаудың ішкі  факторларын бағалау.

     Институционалдық  талдау инвестициялық жобаның үйымдастырушылық, қүқықтық, саяси және әкімшілік түрғыда есепке алынуы мен сәттілікпен орындалу мүмкіндігін бағалайды. Инвестициялық жобаның осы бөлімі сандық та, қаржылық та емес болып табылады. Оның негізгі мақсаты - инвестициялық жобамен бірге жүретін сыртқы және ішкі факторларының жиынтығын бағалау.

     Ішкі  факторларды бағалау әдетте келесі нүсқау бойынша жүреді.

     1. Өндірістік менеджмент (басқарудың) мүмкіндігін талдау. Менеджменттің  (басқарудың) нашар болуы кез келген, тіпті жақсы жобаны күйретуі  мүмкін екені белгілі. Кәсіпорынның өндірістік менеджментін талдағанда келесі сұрақтарға көңіл белу керек:

     •   кәсіпорын менеджерлерінің тәжірибесі мен біліктілігі;

     •   оларды жоба шеңберінде ынталандыру (мысалы, пайдадан алатын үлесі);

     •   менеджерлердің жобаның мақсаттары мен этикалык және мәдени құндылықтарымен сыйысуы;

     2.   Еңбек ресурстарын талдау. Жобаны  іске асыру үшін тартылатын  еңбек ресурстары, жобаның ішінде  қолданылатый технологиялардың  деңгейіне сәйкес болуы керек.  Кәсіпорын үшін жаңа отандық  немесе шетелдік технологияны қолданған жағдайда бүл мәселе езекті болып табылады. Кәсіпорындағы ендіріс мәдениеті жасалған жобаға сәйкес келмейтін жағдайлзр қалыптасуы мүмкін, сол кезде не жүмысшыларды оқыту, не жаңа жүмысшыларды жалдауға тура келеді.

     3 Үйымдастырушылық қүрылымын талдау. Инвестициялық жобаның осы бөлімі неғүрлым қиын, ейткені бүл мәселе бойынша қазақстандық кәсіпорындарда тәжірибе толығымен кәсіпорында қабылданған үйымдастырушылық қүрылым жобанын дамуын үстап қалмауы керек. Кәсіпорында шешім кабылдау процесі қалай жүріп жатқаны мен оларды орындау жауапкершілігінің бөлінуі қалай жүзеге асып отырғанын талдау қажет. Әзірленіп жатқан инвестициялық жобаны басқаруды дербес басқару қүрылымына болуіміз керек екендігін ұмытпаумыз керек, яғни кәсіпорын бойынша иерахиялық қүрылымынан матрицалық иерархиялық басқару қүрылымына түтас ету керек.

2) Сыртқы факторлардың  негізгі басымдылықтары.

     Сырткы  факторларды талдағанда негізгі басымдылықтар келесі аспектімен шарттасылған.

     1.  Мемлекеттік саясат, мүнда нақтырақ  талдау үшін келесі позициялар  бөлінеді:

     в тауарлар мен шикізатты импорттау  жөне экспорттау шартгары;

     •   шетелдік инвесторлар үшін құралдарды салу және тауарларды экспорттау мүмкіндіктері;

     •   еңбек туралы заңдар;

     •   қаржылық және банктік реттеудің  негізгі ерекшеліктері;

     • бүл позициялар батыстық стратегиялық инвесторлардың тартылуын керек  ететін жобалар үшін неғүрлым маңызды  болады.

     2. Мемлекеттің мақүлдауы. Берілген  факторды мемлекеттің экономикалық масштабтарының маңызды міндеттерін шешуге бағытталған ірі инвестициялық жобалар үшін қарастыру қажет. Бүл жерде мақүлдау үшін уақыт факторы неғүрлым маңызды. Кейде жоба техникалық, қаржылық жөне экономикалық жағынан мінсіз болса да, жобаға ақшаларын қазір салуға дайын инвесторлардьщ болғанымен, мемлекеттік шешім 1-2 жылға тоқтатылған немесе кешіктірілген жағдайы ең қауіпті болып көрінеді. Нәтижесінде инвестор ақшасын басқа жобаға салады.