Экономакалык талдаудын адистери мен тасилдери

 

 

1-кестенің жалғасы

 

3	Транспорттық құралдарға салық  есептелді	7210	3170
4	Мүлікке салық есептелді	7210	3180
5	Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемдер есептелді	7210	3230
6	Басқада міндетті төлемдер мен бюджеттік  жиындар төленді	7210	3230
7	Ұлттық зейнетақы қорына міндетті жарналар есептелді	3350	3220
8	Ұлттық зейнетақы қорына міндетті жарналар төленбесе немесе уақытында төленбегені үшін айыппұлдар есептелді	7210	3221
9	Әлеуметтік аударымдар есептелді	7210	3210
10	Есептелген салықтар, төлемдер, жиындар  төленді	3110-3190	1010,1030
11	Басқа бір салықтың орнын жабу үшін белглі бір салықты асыра төлеу	3110	3130

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Жылдық жиынтық табысты есептеудегі шегерімдер және корпоративтік табыс салығының ставкасы

 

        Шегерімге жатпайтын шығыстарды қоспағанда салық төлеушінің жылдық жиынтық табыс алумен байланысты шығыстары салық салынатын табысты анықтау кезінде шегерілуі тиіс.

        Салық шегерімдері - деп салық төлеушінің заңнамамен реттелмеген шекте жиынтық жылдық табыс алумен байланысты шығындарын айтады. Оларға өткізілген тауарлар, қызметтер көрсету бойынша шығындар мен басқа шығыстар, соның ішінде мына шегерімдер жатады:

       Қызмет  бабындағы іс-сапарлар кезіндегі және өкілдік шығыстар бойынша өтем сомалары;

      Сыйақы  бойынша;

      Төленген  күмәнді міндеттемелер мен күмәнді  талаптар бойынша;

      Резервтік  қорларға аударымдар бойынша;

      Ғылыми-зерттеу,  жобалау, іздестіру және тәжірибе-конструкторлық  жұмыстарға жұмсалатын шығыстар  бойынша;

      Сақтық  сыйақылары жөніндегі шығыстар  бойынша; 

      Әлеуметтік төлемдерге жұмсалған шығыстар;

      Табиғи ресурстарды геологиялық зерттеуге және оларды өндіруге әзірлік жұмыстарына жұмсалған  шығыстар бойынша және жер қойнауын пайдаланушылардың басқа шегерімдері;

     Теріс бағамдық  айырма сомасының оң бағамдық айырма сомасынан асып кетуінен шегерім.

             

  2-кесте. 12.01.2010ж. Астана қаласының Салық департаменті  бекіткен салық ставкалары:

 

Салық түрі	Салық Ставкасы	Салық ставкасына ескертпе
Корпоративтік табыс салығы, төлеу  көздеріне салынбайтын	20%	ҚР 2008жылғы 10желтоқсандағы №100-IV«Салық кодекісін жүзеге асыру туралы  » заңына сәйкес КТС ның келісідей мөлшерлері қолданылады:   1.2009жылдың 1қаңтарнан 2013жылдың   1қаңтарына дейін 20% 2.2013 жылдың 1 қаңтарнан 2014 жылдың 1 қаңтарына 17.5%
Ауыл шаруашылығымен өндірісімен  айналысатын заңды тұлғалар үшін КТС	10%	ҚР ның 16.11.2009ж. №200-IV заңына сәйкес 2010жылдың 1қаңтарынан бастап жүзеге асырылады
Резиденттерге салынатын КТС	15%
Бейрезиденттерге салынатын КТС	5%-20%
ҚР заңды тұлға болып саналатын бейрезидент ұйымдарға	15%	Салық кодекісінің 5тарау 147бабына сәйкес

 

1- диаграмма. 12.01.2010ж. Астана қаласының Салық департаменті  бекіткен салық ставкалары

 

      Қазақстан Республикасындағы қызметтерін тұрақты мекемесі арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның таза табысына 15 процент ставка мөлшерінде салық салынады. Бұл ретте айта кететін басты жәйт, резидент емес заңды тұлға өзінің тұрақты мекемесі арқылы жүзеге асырған қызметтеріне орай тапқан табыстары бойынша бірінші кезекте салық салынатын табысынан 15 проценттік ставка көлемінде салық төлеуге мәжбүр болады.

               Салық төлеушілері корпоративтік табыс сағын төлеуді өзінің тұрып жатқан орын бойынша жүзеге асырады және бұл салық бойынша аванстық төлемдерді бюджетке салық кезеңі ішінде белгілі мөлшерде ағымдағы айдың 20-сынан кешіктірмей ай сайын төлеп тұруға міндетті.

      Салық кезеңі ішінде енгізілген аванстық төлемдердің сомасы салық кезеңі үшін корпоративтік  табыс салығы жөніндегі мағлұмдама бойынша есептеп шығарылған оны төлеу есебіне жатқызылады.

 

3-кесте. Қаржылық нәтижелерді есепке алу

№	Операция	ХҚЕС бойынша шоттар корреспонденциясы
		дебет	кредит
1	Есептік кезең басындағы 1340 (қаржылық есеп) шотындағы қалдық 8110(өндірістік есеп) шотына аударылады	8110	1340
2	Дайын өнінің өзіндік құнының есептік кезеңдегі калькуляциясы
	*негізгі өндіріске жіберілген  материалдар ескерілді	8111	1300-1330, 1350
	*негізгі өндіріс қызметкерлеріне  жалақы төлеу шығындары есептелді	8112	3350
	*қызметкерлердің еңбекақысынан  ұсталатын шығындар көрсетілді
	-әлеуметтік салық	8110	3150
	-ҰЗҚ міндетті төлемдер	3350	3220
	-әлеуметтік аударымдар	8112	3210
	*жабдықтаушылардың технологиялық  мақсатта газды,электрэнергиясын,суды  және т.б. ресурстарды қолданғаны  үшін акцептік шоттар	8112	3310,4110
	*8040 шотында экономикалық элементтер және шығындар түрінде алдын ала жинақталған жиынтық шығындар,8040 шоттар жиынында көрсетіледі	8140	8141,8142,8143 және т.б.
	*жиынтық шығындар негізгі өндіріс  өнімінің өзіндік құнына кіреді	8114	8140
	*аяқталмаған өндірісте жетіспеушіліктер жарияланды	7010	8110
3	Негізгі өндіріс шығындарын жалпылау	8110	8111,8114
4	Негізгі өндіріс шығындары қайта  есептелді	1320	8110
5	Құрлыста көрсетілген қызметтер, транспорт,және т.б.  бойынша көрсетілген  қызметтердің өзіндік құны қайта  есептелді	7010	8110

 

6	Есептік кезеі соңында аяқталмаған  өндірістің қалдығы 8010(өндірістік есеп) шотынан 1340(қаржылық есеп) шотына көшіріледі	1340	8110
7	Жалпы және әкімшілік шығындар есептік  кезеңдегі клькуляциясы
	*жалпы шаруашылықтағы материалдық  емес активтердің амортизациясы есептелді	7210	2740
	*басқарушылық және шаруашылық  мақсаттағы негізгі құралдардың  тозуы есептелді	7210	2420
	*әкімшілік және шаруашылық қажеттіліктерге қолданылған ТМҚ есептен шығарылды	7210	1310-1330, 1350
	*әкімшілік-басқару персоналына еңбекақы,премиялар,еңбек демалысы төлемдері есептелді	7210	3350
	*жабдықтаушылардың жалпышаруашылық  қажеттіліктеріне шоттары акцептелді	7210	3310,4110
	*әкімшілік - басқару персоналының  қызметтік іс-сапар шығындары  есептелді	7210	1251,3390, 4430
	*басқада шығындар есептелді	7210	1010,1030
	*есептік кезең соңында 7210 шотын  жабу	5510	7210

2.3  Жылдық жиынтық табыс негізінде корпоративтік табыс салығының есептеу және төлеу тәртібі

 

                  1-сызба Корпоративтік табыс салығы есептеу және өндіріп алу

 

 

 

 

 

 

 

 

 

           

 

         Салық сомасын азайту Салық кодексінің 126-бабына сәйкес айқындалатын корпоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдердің сомаларын есептеу кезінде де қолданады.

Арнаулы салық режімін қолданушы заңи тұлғалар – шағын бизнестің субъектілері, шаруа (фермерлік) қожалықтары, заңи тұлға – ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілер, кәсіпкерлік қызметтің жекелеген  түрлері корпоративтік табыс салығын төлейді.

      Шегерімдерден кейінгі салық салынатын табыс түзетіледі. Салық төлеушінің салық салынатын табысынан оның екі пайызы шегінде әлеуметтік сала объектілерін ұстауға салық төлеушінің нақты жұмсаған шығыстары, коммерциялық емес ұйымдарға өтеусіз берілген мүлік, жеке тұлғаларға берілген атаулы әлеуметтік көмек шығарылып тастаулы тиіс. Мүгедектердің еңбегін пайдаланатын салық төлеушілері салық салынатын табысты мүгедектер еңбегіне ақы төлеуге шығарған шығыстар сомасынан екі еселенген және мүгедектерге төленетін жалақы мен басқа төлемдердің есептелген әлеуметтік салық сомасының 50% мөлшеріндегі соманы азайтуға құқығы бар.

        Кәсіпкерлік қызметтен шегетін залалдарды, сондай-ақ салық төлеушінің кәсіпкерлік қызметінде пайдаланылған үйлерді, құрылыстарды, ғимараттарды өткізуден шеккен залалдарды кейінгі салық кезеңдерінің салық салынатын табыс есебінен өтеу үшін үш жылға дейнгі мерзімге (үшінші жылы қоса есептеліп) ауыстыруға рұқсат етілген. Жер қойнауын пайдалану келісімшарттары бойынша жүзеге асыралатын қызметке байланысты туындайтын залалдар жеті жылға дейінгі мерзімге (жетінші жылы қоса есептеліп), ауыстырылады. Бұл жағдайда табыс залалдардың сомасына азайтылады және тиісінше, төленетін салық азайады.

       Корпоративтік табыс салғының төлеу тәсілдері мен мерзімі Салық кодесінің тиісті қағидаларына сәйкес қатаң сақталынады. Корпоративтік табыс салығы бойынша салықтық міндеттемені орындау мына келесідей жолдарды пайдалану, яғни: 1) Мемлекеттің қаржылық мүддесін қамтамасыз етуді көздейтін салық агенттерінің көмегімен тиісті салық сомасын табысты төлеу көзінде ұстап қалу; 2) Салық төлеушінің өзіне тиесілі салық сомасын біржақты – ерікті түрде өзі табыстаған декларациясы негізінде төлеу арқылы жүзеге асырылады.(ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік » туралы заңы №234-ІІІ. 28.02.2007)

 

Жылдық жиынтық табыс алуға жатпайтын шығыстар

1) Жылдық жиынтық табыс алуға байланысты емес шығыстар:

1-1) сот жалған кәсiпорын  деп таныған салық төлеушiмен  қылмыстық қызметтiң сот белгiлеген басталу кезiнен бастап жасалған операциялар бойынша шығыстар;     

1-2) Қазақстан Республикасы  салық төлеушiлерiнiң мемлекеттiк  тiзiлiмiнен шартты түрде шығарылған  әрекетсiз заңды тұлғамен осындай  шығарылған кезден бастап жасалған операциялар бойынша шығыстар; 
      2) құрылысқа және негiзгi қаражаттарды, материалдық емес активтердi сатып алуға арналған шығыстар мен салық төлеушiнiң жылдық жиынтық табыс алуына қатысты емес күрделi сипаттағы басқа да шығыстары; 
      3) мемлекеттiк сатып алу туралы шарттар бойынша мемлекеттiк бюджетке енгiзуге жататын (енгiзiлген) айыппұлдар мен өсiмпұлдарды қоспағанда, мемлекеттiк бюджетке енгiзуге жататын (енгiзiлген) айыппұлдар мен өсiмпұлдар;