Өнім сапасы туралы түсінік,оны жоғарылатудың маңызы

Сапа саласындағы заңнама  нормаларын тауарлар, жұмыстар мен  көрсетілетін қызметтерді өндірушілер  мен жеткізушілердің қатаң орындалуын мемлекеттік қадағалау органдары  өздерінің өкілеттілігіне сәйкес бақылайды.

Ұйымдастырушылық-билік  ету нысандары өнімдердің сапасын  арттыру мен бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, сапа саласы мен тауарлардың, жұмыстардың және қызмет көрсетулердің  тұтыну қасиеттері туралы халықтың ақпарат  алуын арттыруға мемлекеттік  басқару органдарының, олардың өкілеттілігіне сәйкес қатысуын қамтамасыз етуі тиіс.

Бәсекелесу қабілеті мен өнім сапасы проблемаларын шешудегі табысқа жетудің міндетті шарты  ─ талдамалардың техникалық деңгейін арттыру, жаңа материалдарды, озық технологияларды  қолдану, өнімдер орамасының әрленімдерін жақсарту.

Тауарлар сапасын бақылау  және сынау әдістерін жетілдіру, жаңа технологияларды енгізу талап  етуде.

Сапа проблемаларын  шешудегі табыстың міндетті шарты ─  практикалық жұмыста өнімдердің сапасын басқарудың қазіргі заманғы әдістерін пайдалануға қабілетті, жоғары білікті мамандардың болуы болып табылады.

Сонымен, өнім сапасын  жоғарлату  сала өндірісінің даму тұрақтылығы мен әлемдік нарыққа  шығу мүмкіндігінің кепілі болатынын  ескере отырып, бұл бағытта келесі нақты қадамдар шашімін табуы тиіс деп санаймын:

─ отандық тауар өндірушілер өнімнің  сапасын халықаралық стандарттарға сәйкестендіру;

─ сыртқы нарыққа отандық тауарларды шығару және олардың бәсекелік қабілеттілігін қалыптастыру мақсатында мемлекеттік сапа жүйесін жетілдіру. Бұл жағдайда Жапония және Еуропа  мемлекеттерінің осы салаға қатысты тәжірибелерін жүзеге асыру;

─ тамақ өнімдерінің адам өміріне қауіпсіздігін, оның сапаның талаптарын ғылыми тұрғыдан негіздеу;

─ өндірістік саласына қатысты өндірістік және ғылыми-зерттеу мекемелердің ортақ жүйесін құру;

─ құрамында витаминдері, майлы қышқылдары, минералдық заттары бар өнімдер шығаратын технология дайындау;

─ отандық қалыптасқан дәстүр бойынша халықтың тұтыну ерекшеліктеріне сай таза өнімдер шығару үрдісін ұстану;

─ өнімнің сапасын жоғарлатуда және адам өміріне қауіпсіздігін қалыптастыруда стандарттау мен сертификаттау талаптарын жетілдіру бойынша ұсыныстар жасау;

─ өнімді дайындау мен өңдеуде отандық және шетелдік жаңа озат техника мен технологияларды пайдалану;

─ инновациялық озық үлгідегі құрал-жабдықтар мен қондырғыларды енгізуге қажетті қаржыларды тарту жолдарын іздестіру және белсенділік таныту. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                       

 

 

 

                                               

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                      ҚОРЫТЫНДЫ

 

Нарықтық қатынастардың  даму жағдайында ауылшаруашылық өнімнің  сапасын басқару экономикалық өсудің, табыс табудың, кәсіпорындардың  бәсеке қабілеттілігінің маңызды факторларының  бірі. Бірақ осыған қарамастан, өнімнің сапасын жоғарылату мәселесіне аз көңіл бөлінеді, өйткені өнім өндірушілер негізінен оның көлемінің ұлғаюына бағытталады.

Өнімнің сапасы ─ бұл  белгілі мұқтаждықты қанағаттандыруға үлкен себепші болатын өнімнің  пайдалылығының жиынтық ерекшелігі мен кәсіпорынның маңызды көрсеткіштерінің бірі болып саналады.

Өнімнің  сапасын  басқару  ─  сапа  талаптарын  қанағаттандыру,  оның  ішінде  жобалау – конструкторлық  және  өзара  шарттық  талаптарға сай  келуі  үшін  пайдаланатын  әдістер  мен  қызметтер  жиынтығы.

Сапаны  басқару  жүйесін  енгізу  кәсіпорында  мынандай міндеттерді  шешуге  мүмкіндік  береді:

• жоғары  сапалы  өнімнің   тұрақтылығын  қамтамасыз  ету;
• өнім  көлемін  ұлғайту  және  оны  сататын  нарықты  (рынокты) табу;
• жоғарғы бағада сататын өнімді көбейту мүмкінділігін қарастыру;
• өнімнің бәсекеге жарамдылығы және қаржы жағдайының тұрақтылығы  жөніндегі  проблемаларды  шешу.

Өнімнің сапа деңгейі  оның салалық көрсеткіштері жүйесі негізінде анықталады. Бұл деңгейді анықтау үшін мұның әрбір көрсеткіштерінің сандық маңызын білу және ұқсастық өнім көрсеткіштерімен салыстыру қажет.

    Сапа қасиеттерінің бірнеше көрсеткіштері бар:

• Тағайындау көрсеткіштері
• Сенімділік көрсеткіштері
• Технологиялық  көрсеткіштер 
• Стандарттау және сәйкестендіру
• Эргономикалық көрсеткіштер
• Эстетикалық  көрсеткіштер 
• Тасымалдауға шыдамдылық көрсеткіштері
• Патенттік-құқықтық көрсеткіштер
• Экологиялық  көрсеткіштер
• Қауіпсіздік  көрсеткіштер 

Стандарт ─ бұл  қағида бойынша көптеген мүдделі  жақтардың елеулі мәселелерге қарсылық білдіруді сипаттайтын, келусушілік негізінде әзірленетін және  танылған  органдардың бекітетін нормативтік құжаты.

Жоғары сапалы өнім шығарудың  кепілдіктерінің бірі ─  сертификаттау  болып табылады. Сертификаттаудың негізгі  мақсаты ─ адамның өмірі мен денсаулығын, қоршаған ортаның қауіпсіздігін қамтамасыз ететін өнім мен оған жасалатын қызметтің сапасын бағалап, тұтынушының мүддесін  қорғау.

Өнімді стандарттау  мен сертификаттау экономиканың, өнеркәсіптің, ғылымның, сауданың барлық салаларының дамуына ықпал етеді, яғни ол еліміздің индустриялық дамуының негізі болып табылады.

Тәжірибе көрсеткендей, сапа бойынша тиімді жұмысты ұйымдастыру  үшін кәсіпорында сапа жүйесі енгізіліп, оның жұмысы әрдайым бақылануы және жетілдірілуі тиіс. Бұл жерде өнім сертификациясы, сапа жүйесі, сапа саласында заңдардың орындалуы маңызды роль атқарады. Мұның бәрі өнімнің бәсеке қабілеттілігіне әсерін тигізіп, кәсіпорынның сәтті жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.

Мұндағы бастықтардың ұстанымы және олардың шығарылатын өнімге деген көзқарастары шешуші рольді атқарады. Біздің бәріміз сапасыз өмір сүре алмайтын болашақ кезеңі келгенін мойындауымыз керек.

 

 

 

                     ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1) Огвоздин В.Ю.       Управление качеством: Теория  и практика

                                                                        Москва: Дело и сервис, 1999г.

2) Басовский Л.Е., Протасьев  В.Б.        Управление  качеством

                                                                        Москва: Инфра─М, 2002г.

3) Розова Н.К.               Управление качеством

                                                                        Санкт-Петербург: Питер, 2003г.

4) Сағадиев Қ.С.           Сертификаттау

                                                  Алматы: Республикалық баспа кабинеті, 2000ж.

5) Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов  Қ.Ә.       Кәсіпорын экономикасы   

                                                                       Алматы: Экономика, 2003ж.

6) Есімжанова С.Р.             Маркетинг

                                                                        Алматы: Экономика, 2003ж.

7) Жолдасбаева Г.Ө.                  Кәсіпорын экономикасы   

                                                                         Алматы: Экономика, 2002ж.

8) Әмірбекұлы Е.      автореферат

«Өнімнің бәсекелік  қабілетін арттыру механизмін қалыптастыру»

                                                                        Алматы, 2004ж.

9) Джумагалиева Ж.Г.     автореферат

«Управление качеством  продукции и обеспечение ее конкурентноспособности»                           Алматы, 2004г.

10) Нурпеисова М.М.       автореферат

«Повышение качества и конкурентноспособности потребительских  товаров Казахстана»                                                   Алматы, 1998г.

11) Под ред. Сафронова, Зайцева  Н.Л.       Экономика предприятия           

                                                                         Москва, 2004г.

12) Шығысбае С.М.       Өнімді стандарттау мен сертификаттау

                                         ҚазҰУ хабаршысы   2004ж., №3

13)  Собрание актов          2001г., №16