Электро қозғалтқыш

Мазмұны

	Бет
	Кіріспе	3
	Жобалауға арналған тапсырма	4
1	Электроқозғалтқышты таңдау және кинематикалық есептеу	5
2	Бәсеңдеткіштің тісті дөңгелектерінің  есептеулері	6
3	Біліктердің алдын ала есептеулері	8
4	Тістегеріш пен дөңгелектік конструктивтік өлшемдері	8
5	Бәсеңдеткіш тұрқының конструктивтік өлшемдері	9
6	Бәсеңдеткішті жинаудың бірінші сатысы	10
7	Мойынтіректердің жұмыс істеу ұзақтығын тексеру	10
8	Бәсеңдеткішті жинаудың екінші сатысы	15
9	Кілтекті қосылыстардың беріктігін тексеру	16
10	Біліктердің нақты есептеулері	16
11	Тісті дөңгелектер мен мойынтіректердің қондырулары	22
12	Май сапасын таңдау	22
13	Бәсеңдеткішті жинау	23
	Қорытынды	23
	Пайдаланылған әдебиеттер	24
	А қосымшасы: Бірінші жинау	25
	Б қосымшасы: Екінші жинау	26
	Сипаттама құжат	27

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

КІРІСПЕ

Жетектің  түрлері және қолданылатын өңірі.

Барлық  техникалық процесстерді механикаландыру  өндірісте кең түрде қолданылады. Көбінесе машиналарды жүргізу үшін технологиялық машиналар қажет техникалық жабдықтар, атап айтқанда, машина жасау өндірісінде әртүрлі металл жонғыштар, пресстер, бұрғылау машиналары, ал құрылыста қолданылатын машиналар бетоно-мешалкалар, растворо-мешалкалар жүк көтеру машиналары, жер қазу, асфальт төсеу машиналары және т.б. Машиналар жетектің көмегімен белгілі бір жұмыс атқарады. Жетек дегеніміз – машиналар мен механизмдерді қозғалысқа келтіретін құрылғы. Жетек қуат көзінен (жылу, электр, гидравликалық қозғалтқыштар және т.б.) және қуатты(қозғалысты) беру механизмінен тұрады. Беру механизмдеріне көбінесе қуаттың бір түрін екінші түрге айналдыратын, айналу моменттері мен бұрыштық жылдамдықтарды азайтатын (көбейтетін), қозғалыс жылдамдығын реттеп отыратын әр түрлі (тісті, ременді, шынжырлы, бұрамдық және т.б.) берілісті механизмдер қолданылады.

Машина  детальдары курсының жалпы инженерлік білім беруде де маңызы зор, өйткені бұл курс жалпы білім беретін сабақтар мен арнаулы сабақтарды және студенттердің теориялық механика, материалдар кедергісі, механизмдер мен машина теориясы, материалдар технологиясы пәндерінен де білімін жинақтап, соны машина детальдарын есептеуге, конструкциясын құруға және олардың қалай жасалуын ойластыруға пайдалана білуі қажет.

Қарастырып  отырған жұмыста жетек бір  сатылы қиғаш тісіт цилиндрлі бәсеңдеткіш пен шынжырлы берілістен тұрады. Жетек ең аз беріліс шығынымен айналу моментін электроқозғалтқыштан шығар білікке қажетті айналу жиілігімен және қажетті қуатпен жеткізуді қамтамасыз ету керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жобалауға арналған тапсырма

№3 тапсырма, 6 вариант.

Бір сатылы қиғаш тісті цилиндр мен  шынжырлы берілістен тұратын жетекті жобалау.

ω₃

N₃

1 – электроқозғалтқыш; 2 – муфта; 3 – қиғаш тісті цилинндрлі бәсеңдеткіш;

4 – шынжырлы беріліс.

 

Жетекті есептеуге арналған мәндер:

Қуат N₃=11,0 кВт;

Бұрыштық жылдамдық ω₃=3,0π.

 

Сызу керек: бәсеңдеткіштің жалпы  көрінісін; жетекші біліктің, тісті  дөңгелектің, мойынтіректердің бітеу және тесік қақпақтарының жұмысшы сызбаларын.

 

 

 

 

 

1. Электроқозғалтқышты таңдау және кинематикалық есептеу

Тісті берілістің ПӘК-і η₁=0,98, шынжырлы берілістікі η₂=0,95, 2 мойынтірек жұптарынікі η²₃=0,99.

Жалпы ПӘК: η₁*η₂*η²₃=0,98*0,95*0,99²=0,912.

Электроқозғалтқыштың керекті қуаты: .

Жетекші біліктің айналу жиілігі:

Электроқозғалтқыштың керекті айналу жиілігі: η_керек= η₃*i_бәс*i_ш.б.=90*4*3 = 1080мин^-1, мұндағы i_бер-тісті берілістің беріліс саны, i_ш.б – шынжырлы берілістің беріліс саны.

Алынған мәліметтерге қарап үш фазалы асинхронды электроқозғалтқышты таңдаймыз 4А160М6УЗ, N_эл =15кВт, жылжу 2,6%, n_c=1000мин^-1.

Электроқозғалтқыштың білігінің номинал айналу жиілігі:

 

Жалпы беріліс саны: Тісті беріліс үшін u_т.б.=3,15, шынжырлы беріліс үшін u_ш.б.=3,55 (3,15*3,55=11,18) деп аламыз.

Біліктердің айналу жиіліктері мен  бұрыштық жылдамдықтары:

Электроқозғалтқыш үшін

Бәсеңдеткіштің баяу жүрісті білігі үшін:

 

Жетектің білігі үшін

Біліктердің беретін қуаттары:

 

Айналу моменттері:

білік тістегеріште 

дөңгелек білігінде 

шынжырлы берілістің жетектегі білігінде

 

 

2. Бәсеңдеткіштің тісті дөңгелектерінің есептеулері

Дөңгелек материалдары: тістегеріш үшін – Болат 45; тісті дөңгелек үшін – Болат45.

Термиялық өңдеу: тістегеріш үшін – жақсартылған, қаттылығы НВ 230; тісті дөңгелек үшін – жақсартылған, қаттылығы НВ200.

Түйісудің мүмкіндік кернеуі: , мұндағы -түйісу кернеуінің шыдамдылығының шегі, - ұзақ мерзімділік коэффициенті, - қауіпсіздік коэффициенті.

 

Қиғаш тісті дөңгелектер үшін түйісудің  мүмкіндік кернеуі:

 

Тістегеріш үшін

Дөңгелек үшін

 

Міндетті шарт орындалды.

=1,25-жүктеменің тіс тәжі ені бойынша біркелкі таралмауының коэффициенті.

Қиғаш тісті дөңгелектердің осьаралық қашықтық үшін тіс тәжі енінің коэффициенті:

Осьаралық қашықтық мұндағы =43 қиғаш тісті беріліс үшін, u_т.б.=3,15.

МЕСТ 2185-66 бойынша осьаралық қашықтықтың жуық мәні

Номиналды ілінісу модулін келесі жолмен аламыз:

m_n=(0,01÷0,02)a_w=(0,01÷0,02)*160=1,6÷3,2. МЕСТ 9563-60 бойынша m_n=2,5 модулін аламыз.

Тіс қиғаштығының бұрышын β=10^о деп алып, тістегеріш пен дөңгелек тістерінің санын анықтаймыз: Z₁=30 деп аламыз, онда Z₂= Z₁*u=30*3,15=95.

Тіс қиғашының бұрышының нақты мәні:

cosβ=12⁰26^’.

Тістегеріш пен дөңгелектің негізгі диаметрлері:

Бөлгіш диаметрлер:

 

Тексеру:

Тіс ұштары диаметрлері:

 

Дөңгелек ені:

Тістегеріш ені:

Тістегеріш енінің коэффициентін диаметрі бойынша анықтаймыз:

 

Дөңгелектің бұрыштық жылдамдығы мен  берілістің дәлдік дәрежесі:

 

Қиғаш тісті дөңгелектердің мұндай жылдамдығында 8- дәлдік дәрежесін алған  жөн.

Жүктеме коэффициенті: K_H= K_Hβ K_Hα K_Hv.

K_Hβ ≈1,08: қаттылық НВ≤350 болғанда.

K_Hα ≈1,09: v=3,91 м/с және 8-дәлдік дәрежесінде.

K_Hv=1: v≤5м/с болғанда қиғаш тісті дөңгелектер үшін.

Олай болса K_H= 1,08*1,09*1=1,1772

Түйісу кернеуін тексеру:

 

Ілінісудегі әсер ететін күштер:

Жанама 

Радиалды 

Осьтік 

 

 

3. Бәсеңдеткіштің біліктерінің  алдын ала есептеулері

Жетекші білік:

Біліктің шығар ұшының диаметрін мына формуламен есептейміз:

 

мұндағы- біліктің айналу моменті, =25МПа – Сталь 45-тен жасалған біліктер үшін мүмкіндік кернеу.

Электроқозғалтқыштың білігінің диаметрін МЕСТ 21424-75 стандарты бойынша МУВП 1-32-42 муфта таңдаймыз (3.1 – сурет). Мойынтірек асты диаметрін таңдаймыз Тістегерішті білікпен бірге қарастырамыз.

3.1-сурет. Жетекші біліктің құрылысы.

Жетектегі білік:

=20 МПа деп қарастырып

Біліктің шығар ұшының диаметрін мына формуламен есептейміз:

 

Жуық үлкен стандарт мәнді аламыз: Мойынтірек астындағы білік диаметрін тісті дөңгелек астындағы диаметріді деп аламыз (3.2-сурет).

4. Тістегеріш пен тісті дөңгелектің конструтивтік өлшемдері

Тістегерішті білікпен бірге қарастырамыз. Оның өлшемдері:

Тісті дөңгелек өлшемдері:

Күпшектің диаметрі:   күпшек ұзындығыдеп аламыз.

3.2-сурет. Жетектегі біліктің  құрылысы.

Дөңгелек жиегінің қалыңдығы  мм, мм деп аламыз.

Диск қалыңдығы C=0,3b=0,3*64=19 мм.

 

5. Бәсеңдеткіш тұрқының  конструктивтік өлшемдері

Тұрық қабырғасы мен қақпақтың қалыңдықтары: болғандықтан деп аламыз. болғандықтан деп аламыз.

Тұрық пен қақпақтың белдеуше табаншаларының қалыңдығы:

тұрық пен қақпақтың жоғарғы белдеушесі

 

Тұрықтың  төменгі белдеушесі деп аламыз.

Бұрандамалардың диаметрлері:

фундаменттік  олай болса М20 бұрандамасын аламыз.

мойынтірек түбіндегі қақпақты тұрыққа бекіткіш олай болса М16 бұрандамасын аламыз.

қақпақты тұрыққа бекітетін  олай болса 308 мойынтірек қақпағы үшін М8, ал 312 мойынтірек қақпағы үшін М12 бұрандамасын аламыз.

6. Бәсеңдеткішті жинаудың  бірінші сатысы

Жобамен парақтың ортасына оның көлденең ұзындығына параллель етіп осьтік сызық сызамыз. Содан кейін сол оське перпендикуляр етіп ара қашықтығы болатын өзара параллель екі білік осьтерін сызамыз.

Тістегеріш пен тісті дөңгелекті тіктөртбұрыш түрінде саламыз. Тістегеріш білікпен бірге салынады, оның өлшемдері: Дөңгелек өлшемдері: Күпшек диаметрі   күпшек ұзындығы

Тұрықтың ішкі қабырғасын саламыз:

а) күпшек пен тұрықтың ішкі қабырғасының арасындағы саңылау

ә) дөңгелектің тіс ұшы мен  тұрық арасындағы саңылау А=δ=8мм;

б) жетектегі дөңгелектегі мойынтіректің сыртқы сақинасы мен тұрықтың ішкі қабырғасының арасындағы қашықтық А=δ=8мм.

Алдын ала 308 және 312 МЕСТ 8338-75 бойынша  орта сериялы радиалды шарикті мойынтіректерді таңдаймыз (6.1 кесте). Мойынтіректердің габарит өлшемдерін біліктердің мойынтірек асты диаметрлерінен және аламыз.

6.1 кесте

Мойынтіректің шартты атауы	d	D	B	Жүккөтергіштігі, кН
	Өлшемдері, мм			C	C0
308	40	90	23	41,0	22,4
312	60	130	31	81,9	48,0

Мойынтіректерді майлау. Мойынтіректерге пластикалық майлау материалын қолданамыз. Майдың тұрық ішіне өтпеуі үшін және үйкелетін беттерді майлау үшін майұстағыш сақиналар қолданамыз. Олардың ені у=10 мм.

Өлшеу арқылы жетекші біліктегі  l₁=71 мм және жетектегі біліктегі l₂=75 мм арақашықтығын табамыз.

Мойынтіректің ұяшығының тереңдігі 312 мойынтірек үшін В=31 мм; деп аламыз.

Қақпақтың тәжінің қалыңдығы ∆=1,2δ=1,2*7=8,4 мм (δ=7 мм). Бұрандама қалпақшасының биіктігі 0,7δ_б=0,7*10=7 мм.

7. Мойынтіректердің ұзақ жұмыс істеуін есептеу

Жетекші білік. 2-ші " Бәсеңдеткіштің тісті дөңгелегінің есептеулері" бөлімнен білетініміз: Жинаудың бірінші сатысынан білетініміз

Тіректердің реакциялары (7.1 сурет):

ХУ жазықтығында:

УZ жазықтығында:

 

Тексеру:

 

ХZ жазықтығында:

Оң жақтан

УZ жазықтығында:

Жалпы реакция 

 

Көбірек жүктеме түсетін 1 тіректегі  мойынтіректерді аламыз. 308 мойынтірек үшін: d=40мм; D=90мм; B=23мм; C=41,0кН; C₀=22,4кН.

Эквиваленттік жүктеме , мұндағы ; ; V=1(ішкі сақиналар айналымы);

Қатынас бұл мән е=0,223-тен кіші.

Қатынас > е; X=0,56 және Y=1,97.