Экономиканы мемлекеттік реттеу

ҚОРЫТЫНДЫ 

     Қорытындылай  келе, экономиканың қандай даму формасы  болмасын мемлекеттік реетудің қажетті  екендігіне көзіміз жетті. Экономиканы  мемлекеттік реттеу әр елде әр деңгейде жүргізілгенімен қазіргі кездегі  аралас экономикалық дамуда міндетті түрде экономикалық реттеу жүргізіліп отырады. Экономиканы мемлекеттік реттеу өз кезегінде экономиканын маңызды және  қолдауды қажет ететін салаларын мемлекеттік қолдау арқылы және ұлттық экономиканың негізгі көрсеткіштері мен туындап отырған экономикалық мәселелерді реттеуді жүзеге асырады.

     Жұмыс барысында экономиканы мемлекеттік реттеудің екі негізгі әдістемелік нұсқасы бар екендігіне көзіміз жетті. Олар экономиканы мемлекеттік реттеудің тікелей және жанама әдістері. Мұнда тікелей әдістер көбінесе әкімшілік рететудің сипатын алса, ал жанама әдістер нағыз нарықтық экономиканы реттеудің тиімді құралдарын пайдалануды көрсетеді. Жанама әдістер арқылы нарықтық экономиканың заңдылықтарына қайшы келмей, керісінше олардың маңызды және стратегиялық салаларын ынталандыру мен қолдауды жүзеге асырады. Экономиканы мемлекеттік реттеудің жанама әдістері Қазақстан Республикасы үшін маңызы жоғары болып табылатындығына көзіміз жетті. Өйткені бүгінгі таңдағы мемлекеттің даму бағдарламалары, стратегиялары, қаржы және өндіріс салаларының даму бағдарламаларының, Ұлттық банктің ақша-несие саясатының, мемлекеттің фискалды-бюджет саясатының барлығы осы экономиканы жанама реттеу әдістері болып табылады.

     Экономиканы мемлекеттік реттеулердің негізгі құралдарының бірі болып табылатын мемлекеттік бюджет, мемлекеттік қаржылардың басқа да қорларының негізгі қайнар көзі салықтық түсімдер болып табылады. Сондықтан мемлекеттің қаржы ресурстарын қалыптастырудың негізгі көзі – салық жүйесі және оның басты функцияларының бірі болып табылатын халыққа және шаруашылық қызмет етуші субъектілерге салынатын тура және жанама салықтардың құрамы мен мөлшері болып табылады.

     Сонымен, Ұлттық банк жүзеге асыратын ақша-несие саясаты ұлттық экономиканың дамуының тиімділігін реттейтін басты саясаттардың бірі болып табылады.  Бұл саясаттың экономика дамуындағы маңыздылығын Қазақстан Республикасы Қаржы саласының бүгінгі таңда ТМД елдері бойынша ең дұрыс қалыптасқан және әлемдік талаптарға сай дамып отырған бірегей жүйе болуымен және елдің ақша-несие саясатында 2002 жылдардан бастап негізгі басты мақсат ұлттық валютаның тұрақты деңгейін және оның нығаюын қамтамасыз ету болып отырғандығынан көре аламыз.

      Барлық  әлеуеттi бәсекеге қабiлеттi, оның iшiнде  экономиканың шикiзаттық емес бағытындағы  салаларда жұмыс iстейтiн экспортқа бағдарланған өндiрiстер индустриялық-инновациялық саясаттың басымдықтары болып табылады. Ұзақ мерзiмдi стратегиялық мiндеттердi шешу мақсатында ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық өндiрiстердi дамыту үшiн жағдайлар жасауға ерекше көңiл бөлу қажет.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 

1. Государственные регулирование рыночной экономики / Под. ред. Петрова Р.П.  СПб, 1999г.
2. С.Б. Мақыш, Оқу құралы  “Ақша айналысы және несие” – Алматы,    Қазақ университетi,  2004 ж.
3. Iлиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С.  Қаржы. Оқулық. – Алматы: 2003ж.
4. Ивашковский С.Н.  – Экономика: микро- и макроанализ. Учебно-практическое пособие. – М.: Дело, 1999г.
5. Мэнкью Н.Г.  Принципы экономикс. – Спб: Питер Ком, 1999 г.
6. Ермекбаева Б.Ж.  Салықтар және салық салу:  Оқу құралы – Алматы:  - 2003ж.
7. Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі (2004 ж. 24 сәуірдегі N 548-II)
8. А.Исаева «Мемлекеттің дамуына әсер ету тұрғысындағы Қазақстанның қазіргі кездегі салық жүйесінің ерекшеліктері» // Қаржы-Қаражат, 2005, №6
9. Қазақстан Республикасы үкіметінің 2006-2008 жылдарға арналған орта мерзімді фискалдық саясаты.
10. Купешова Сауле Телеухановна  /   “Теория и практика инновационного процесса в переходной экономике Республике Казахстан,” – диссертация, Алматы, 2002 г.
11. Инновационный менеджмент / К.Нарибаев, С.Джуманбаев, А.Нусупова. – Алматы: Қазақ унивеситетi. – 1998 г.
12. Сайденов А.Г.  «О перспективах развития денежно-кредитной политики и других направлениях деятельности Национального Банка» // Банки Қазахстана, №10, - 2005  г.
13. Стратегия  «Қазақстан Республикасының Индустриялы-инновациялы дамуының 2003-2015 жылдарға арналған ұзақ мерзiмдi стратегиясы» – Алматы, 2003 ж
14. Досниязова А.К. «Инфляционное таргетирование: SWOT-анализ» // Банки Қазахстана, №10, - 2005  г.
15. Н. Ә. Назарбаев.  «Қазақстан әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы» Жолдауы,   Астана, 2006 жыл, 1 наурыз.