Автор работы: Пользователь скрыл имя, 19 Марта 2012 в 17:27, курсовая работа
Әр адамның психологиялық келбетінің қайталанбастығы – біздің психикамыздың ең көп зерттелінетін көріністі феномендерінің бірі. Ерте заманнан бүгінгі күнге дейін дербестілікті жіктеу, оның типологиясын құру тәсілдері шыққан.
Психологияда дербестілікті зерттеу үшін орасан зор әдіс-тәсілдер қолданылады, онымен болмай олар тек қана дербестілікке ғана-ақ емес, сонымен қатар адамның мотивациялық аумағына, қажеттіліктеріне, жүйке жүйелік ерекшеліктеріне, бағыттылығына, қабілеттеріне, психикалық процестеріне де талдау жасауға мүмкіндік береді.
Кіріспе...............................................................................................3-4
II. Негізгі бөлім
2.1 Жеке тұлға және жүйке жүйесі қызметінің типтері.......................................................................................................5-15
2.2 Өмірлік құндылықтар жүйесіндегі жеке тұлғаның психофизиологиялық аспектісі.............................................................16-22
2.3 Психофизиологиялық ерекшеліктердің диагностикалық түрлеріне сараптама жасау....................................................................23-29
III. Іс-тәжірибелік бөлім....................................................................30-34
IV. Қорытынды...................................................................................35-36
Пайдаланылған әдебиеттер мен деректер тізімі.......................37-39
Кәсіби өмір
Оқу мен білім алу
Отбасылық өмір
Қоғамдық өмір
Қызығулар
өзінің престижі
21, 57
5, 73
6, 49
27, 65
7, 74
жоғары материалды жағдай
36, 66
20, 59
11, 58
8, 45
30, 63
креативтілік
31, 79
2, 55
9, 53
37, 48
25, 72
әлеуметтік белсенді контактілер
15, 47
28, 64
34, 42
22, 60
16, 54
өзін дамыту
41, 70
23, 44
38, 69
17, 56
35, 80
жетістіктер
1, 52
10, 50
24, 46
32, 68
13, 76
рухани қанағаттанушылық
4, 43
33, 78
18, 62
3, 40
39, 71
өзінің дербестілігін сақтау
26, 51
14, 75
29, 67
12, 51
19, 77
И.Г. Сениннің терминальды құндылықтарға байланысты сұрау өткеннен кейін, біз келесідей мәлімет алдық.
Кестеде көрсетілгендей, 11 класс оқушылары үшін ең маңызды терминальды құндылық – жоғары материалдық жағдай, ал ең маңызды өмірлік сферасы – оқу мен білім алу болып табылады. Мәліметтерге сәйкес өмірлік сфераға байланысты басым құндылықтарға: жоғары материалдық жағдай – көбінесе оқу мен білім алуда, отбасылық, қоғамдық өмірде жүзеге асады.
8-класс мектеп оқушыларына – жоғары материалды жағдай, өзін дамыту; өмірлік сферасы – оқу мен білім алу жатады. жоғары материалды жағдай көбінесе оқу мен білім алу сферасында жүзеге асады.
9-класс оқушылары үшін жоғары материалды жағдай – отбасылық өмірде жүзеге асады.
10-класс оқушылары үшін маңызды терминальды құндылық – жоғары материалды жағдай – оқу мен білім алу сферасында жүзеге асады екен.
Оқушыларды басым құндылықтарға, яғни олардың өздерінің мотивацияларының күштеріне байланысты бөлдік. Зерттеу мәліметтері №4 кестеде көрсетілген.
Жасы | Денсаулық, махаббат, жақсы және адал достардың болуы, өмірлік даналық. | Белсенді қызметтік өмір, қызықты жұмыс, материалды қамтамасыз етілген өмір. | Басқасы |
8 сынып | 43,7% | 55,3% | 3% |
9 сынып | 47,2% | 49,5% | 3,3% |
10 сынып | 45,3% | 50,5% | 4,2% |
11 сынып | 46,4% | 49,5% | 4,1% |
Кестеде көрсетілгендей, балалардың бір тобына рухани құндылықтар маңызды болса, екіншісіне – практикалық құндылықтар тән екен. Кейбір студенттердің ойлары мүлдем басқаша болды, бірақ олардың саны өте аз.
Қорытындыласақ, бұндай тәжірибелік зерттеу жұмысы арқылы біз оқушылардың мотивациясының өзгерісін анықтадық, олай болса, құндылықтар жүйесі жүйке жүйесіне тікелей әсер етпесе де, септігін тигізетінін анықтадық, себебі өмірде «таза» темперамент түрі кездеспейді де, оны өзгерте алмасақ та, жаттықтырып, сәл бағыттауға болатынын біх жоғарыда айттық. Олай болса, есею барысында, адамның құндылықтар жүйесі өзгерген сайын оның жүйке жүйесі қойылған критерийлерге бейімделеді, яғни темпераменттің бағытталуы анықталады деген божамымыз дәлелденді.
Қорытынды
Адамның жекелей психофизиологиялық ерекшеліктерін зерттеу - өте актуалды және өшпес өткір проблема болып табылады, оны диагностикалау нәтижелері тек қана психофизиология мен психодиагностика үшін ғана емес, сонымен қатар педагогика, психология, гендік инженерия, психогенетика, медицина, медпсихология, жалпы психология т.б. көптеген ғылымдар үшін де өте маңызды болып табылады. Бұл проблеманың бір уақытта басты қиыншылығы мен артықшылығы оның эмпирикалық негізінделуінде жатыр. Адамның жоғарғы жүйке жүйесінің қызметі, оның функционалдану ерекшеліктері, осыған сәйкес типтері, олардың күнделікті тұрмыстағы маңыздылығы кімді болса да толғандыруы қажет.
Жұмыс басында біз алдымызға мынадай мақсат қойғанбыз – адамның жекелей психофизиологиялық ерекшеліктерін зерттеп, талдау жасау және олардың адамның өмірлік қызметіне жарамдылығын анықтап, қысқаша сараптама жасау.
Адамның психофизиологиялық критерийлері басты үш параметрлермен: жоғарғы жүйке жүйесінің қызметімен, бас ми жартышарларының ассиметриясы типтерімен және қабылдаудың басым каналдарымен белгіленеді екен.
Осы ерекшеліктерге сәйкес біз тек қана жүйке жүйесінің ерекшеліктеріне сараптама жасап, диагностикалаумен ғана қорытыланбай, сонымен қатар адамның өміріндегі басым болатын құндылықтар жүйесі адамға қалайша әсер ететінін білгіміз келді. Сондықтан да біздің болжамымыз келесідей болды: адамның құндылықтар жүйесі өзгерген сайын оның жүйке жүйесі қойылған критерийлерге бейімделеді, яғни темпераменттің бағытталуы анықталады. Олай болса, адамның жүйке жүйесінің физиологиялық кейбір ерекшеліктері айқындалады.
Зерттеу барысында біз бұл болжамымызды дәлелдедік.
Ендігі біздің алдыға қоятын ұсынысымыз: әрбір адам өзінің психофизиологиялық ерекшеліктерін анықтап алуы қажет, бұл үшін ол тек қана қарапайым тесттерді (любительские) ғана-ақ емес, сонымен қатар неғұрлым толықтай сындардан өтуі қажет. Себебі бұл ерекшеліктер адамның кез келген өмірлік қызметінде болса да, күнделікті тұрмыста болса, тіпті жар таңдауда да өте маңызды орынды алады екен. Бүгінгі таңда шет елдерде адамды жұмысқа алардың алдында оны толығымен психологиялық диагностикадан өткізетіні бәрімізге аян.
Осыдан шығатын тағы бір қорытындымыз – біздің психодиагностика ғылымының әдістемелік кешенінің қаншалықты пайдалы екенін аңғардық.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Андреева Н.Г., Васильев К.Б. ГРВ, как метод диагностики психофизиологических состояний в Системе Целостного Движения. Наука, Информация, Сознание. Тезисы v межд. конгресса по биоэлектрографии. СПб.: 2004 г. С.179
2. Булатова Т.Е., Попова Т.В., Тарасова М.Н., Иванова Л.И., Иванова И.А. Мониторинг психофизиологическо-го состояния обучающихся с использованием метода ГРВ. Наука, Информация, Сознание. Тезисы v межд. кон-гресса по биоэлектрографии. СПб.:2007г.С.35
3. Булатова Т.Е., Попова Т.В., Тарасова М.Н., Иванова Л.И., Иванова И.А. Мониторинг психофизиологическо-го состояния обучающихся с использованием метода ГРВ. Наука, Информация, Сознание. Тезисы v межд. кон-гресса по биоэлектрографии. СПб.: 2007 г. С. 35
4. Данилова Н.Н. Психофизиологическая диагностика функциональных состояний.М.МГУ,1992.-192с.
5. Дюсенбаев А. Анатомия души.-Алматы: ИП «Дар», 2005г
6. Елисеев О.П. Практикум по психологии личности.- СП:Питер, 2001г
7. Ермаков А.Е., Найдёнова К.А. Метод интегральной оценки психологических и физиологических парамет-ров военнослужащих.// Актуальные проблемы психофизиологической коррекции функционального состояния военнослужащих.- СПб.: ВМедА, 2001. - С.318-321.
8. Ильин Е.П. Психофизиология состояний человека. СПб.: Питер, 2005.- 412с.
9. Коротков К.Г. Основы ГРВ биоэлектрографии. – СПб.: СПбГИТМО (ТУ) 2001.- 360 с.
10. Коротков К.К., Куликов Л.В., Ланге Е.К. Биоэлектрографические индикаторы психического состояния. Наука, Информация, Сознание. Тезисы v межд. конгресса по биоэлектрографии. СПб.: 2001 г. С.86
11. Кондратьев А.Ю., Киселёва Н.В., Лаптев А.Р. Биоэлектрографическое исследование военнослужащих с признаками выраженных дезадаптационных нарушений. Наука, Информация, Сознание. Тезисы v межд. кон-гресса по биоэлектрографии. СПб.: 2004 г. С.85
12. Картушенко А.Г., Щедрин А.А., Власов А.А., Гайворонская В.В. К вопросу о рациональной оценке функ-ционального состояния военнослужащего в зависимости от ситуационных условий его профессиональной дея-тельности.// Актуальные проблемы психофизиологической коррекции функционального состояния военнослу-жащих.- СПб.: ВМедА, 2001. - С.326-327.
13. Коротков К.Г. Принципы анализа ГРВ биоэлектрографии. — СПб.: «Реноме»,2007.286с.
14. Коротков К.Г., Крыжановский Э.В., Муромцев д.И., Бабицкий М.А., Борисова М.В., Яновская Е.Е., Шапин А.В., Исаева Е.В./ под. ред. к.т.н. Муромцева ДИ., Практические основы метода газоразрядной визуализации. — СП6: СП6 ГУ ИТМО, 2007. — 128 с.
15. Ковалев А. Г. Психология личности, изд. 3. М., "Просвещение", 1970.
16. Краткий словарь системы психологических понятий /К.К.Платонов - М. Высшая школа 1984.
17. Леднёва В.С., Есауленко И.Э., Неретина А.Ф. ГРВ в диагностике муковисцидоза// Мат. V международного конгресса «Наука.Информация.Сознание».-
18. Медведев В. И. Функциональные состояния оператора// Введение в эргономику.М.,1974.
19. Мерлин В.С. Очерк теории темперамента, М., 1964
20. Немов Р.С. Психология (в трех книгах), книга 1, М., 1998.
21. Общая психология /Состав. Е.И. Рогов - М. ВЛАДОС, 1995 .
22. Психология индивидуальных различийТЕКСТЫ /под ред. Ю.Б.Гиппенрейдера, В.Я.Романова - М. изд-во МГУ, 1982 .
23. Симонов П. В., Ершов П. М. Темперамент. Характер. Личность, изд. М., "Наука", 1984.
24. Стреляу Я. Роль темперамента в психическом развитии. М., 1982.
25. Теоретические проблемы психологии личности, под ред. Е.В. Шорохова, М., 1974.
26. Полушин Ю.С., Широков Д.М., Коротков К.Г., Струков Е.Ю. Возможности метода ГРВ в оценке операци-онного стресса у больных с абдоминальной хирургической патологией // Вестн.хирургии. – 2002. –Т.161,№5.–С.118-119.