Iван Шамякiн

МIНIСТЭРСТВА АДУКАЦЫI РЭСПУБЛIКI БЕЛАРУСЬ

ГОМЕЛЬСКI ДЗЯРЖАУНЫ МАШЫНАБУДАЎНIЧЫ ТЭХНIКУМ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Iван Шамякiн 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Выканала:

навучэнка группы

КД-22 Шабанава С.В.

Праверыла:

Радаман Т.М. 
 
 
 
 

Гомель 2003г. 
 
 

 
 

І. Шамякін - студэнт  Гомельскага тэхнікума

будаўнічых  матэрыалаў 1939г. 
 
 
 
 
 
 

 
 

І. Шамякін - курсант  вучэбнай батарэі

  зенітна-артылерыйскага  дывізіена. Мурманск, сакавік 1941г. 
 
 
 

 
 
 

І Шамякін з маці Санклеціяй Сцяпанаўнай. 1966 г. 
 
 
 
 
 
 
 

 

І . Шамякін Герой  Саціалістычнай Працы, акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. 
 
 
 
 
 
 

Змест

1.Храналагічная  табліца.                                                                                           1

2.Біяграфія.                                                                                                                  2

3.Творчасць.                                                                                                                5

4.Да 80-годдзя  І.П. Шамякіна.                                                                                  13

5.Маральна-этычная  праблематыка ў рамане Івана  Шамякіна 

«Сэрца на далоні».                                                                                                     15

6.Выказванні  пра творчасць аўтара.                                                                       20

7.Крылатыя фразы.                                                                                                    21

8.Літаратура.                                                                                                               22 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Храналагiчная таблiца 

      30 студзеня 1921г. - нарадзiўся I. Шамякiн.

      1925г. - бацька стаў працаваць леснiком ў Цярэшкавiчах, пад Нова - Белiцай.

      1927г. - Шамякiны пераехалi на новае месца бацькавай працы - ў леснiчоўку пад Пясочнай Будай Церахоўскага раена.

      1940 - скончыў тэхнiкум i быў накiраваны на працу ў г. Беласток.

      1944 - напiсана апавяданне " У снежнай пустыні"

      1946 - паступіў на завочнае аддзяленне  Гомельскага педагагічнага інстытута.

      Снежань 1945г. - удзельнічаў у рабоце першага  пасляваеннага пленума праўлення  Саюза пісьменнікаў БССР.

      1948г. - закончыў раман " Глыбокая  плынь"

      1948г. - паступіў вучыцца ў Рэспубліканскую  партыйную школу і пераехаў  у Мінск.

      1954г. - працаваў шмат гадоў намеснікам  старшыні праўлення Саюза пісьменнікаў  Беларусі.

      1952 г. - з'явіўся раман "У добры  час".

      1957 г. - раман "Крыніцы", аповесць "Непаўторная  вясна".

      1958г. - аповесць "Начныя зарніцы".

      1959г. - аповесць "Агонь і снег", "Пошукі сустрэчы".

      1965г. - аповесць "Мост".

      1949г. - выйшаў зборнік "На знаемых  шляхах".

      1951г. - зборнік "Дзве сілы".

      1956г. - зборнік "Першае спатканне".

      1961г. - зборнік "Матчыны рукі".

      1968г. - кніга апавяданняў і аповесцей  "Вячэрні сеанс".

      1975г. - зборнік "Экзамен на восень. Кінааповесць. П'есы".

      1963г. - раман "Сэрца на далоні".

      1968г. - раман "Снежныя зімы".

      1974г. - раман "Атланты і карыятыды".

      1963г. - уваходзіў у склад беларускай  дэлегацыі на XVIII сесіі Генеральнай Асаблеі Арганізацыі Аб'яднаных нацый. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Біяграфія. 

      Нарадзіўся  Іван Шамякін 30 студзеня 1921 года ў весцы  Карма Добрушскага раена Гомельскай вобласті.

      Сям'я  была бедная, і з 1925 года бацька стаў працаваць лесніком у Цярэшкавічах, пад Нова - Беліцай. Пераезд да месца бацькавай службы, па сведчанню пісьменніка, быў першым моцным жыццевым уражаннем.

      Праз  год маці з дзецьмі па нейкай прычыне  вярнулася ў Карму. У 1927 годзе  пераехалі на новае месца бацькавай  працы - у леснічоўку («стражу») пад  Пясочнай Будай Церахоўскага раена. Пасля - новая «стража» пад Краўцоўкай таго ж раена. Чытаць вучыўся сам з дапамогай бацькі. У школу пайшоў толькі на дзесятым годзе. Да пятага класа вучыўся ў весцы Краўцоўка. Часта змяняў школы з-за пераездаў з аднаго месца на другое, але вучыўся добра. Пасля заканчэння сямі класаў Макаўскай школы паступіў у Гомельскі тэхнікум будаўнічых матэрыалаў.

      Дзяцінства  пісьменніка было даволі багатым  на ўражанні і перажыванні. Як відаць з аўтабіяграфіі пісьменніка, яго  бацька, маці і дзед Міна характарам, эмоцыямі, звычкамі належалі да тыповага сялянскага асяроддзя. Разам з тым яны былі асобамі даволі каларытнымі. Дзед Міна жыў бедна, шмат працаваў, «з маленства батрачыў у паноў і кулакоў» па-сялянску скупіўся, але пасля яго смерці знайшлі закапаныя царскія грошы. Бацька, каб пракарміць сям'ю, блукаў з месца на месца ў пошуках заробку, пабачыў свету і людзей. Маці вяла ўсю дмашнюю гаспадарку. У аўтабіяграфіі пісьменнік сказаў пра мці: « …Гэтая маленькая, нізенькая жанчына - мая маці - была мужным і дужым чалавекам. Яна сама рабіла любую мужчынскую работу ўдзень, а ўвечары прала ці ткала. Магчыма, што зрэдку на яе нападаў страх, і тады яна брала стрэльбу выходзіла на ганак і страляла ў паветра».

      Жыцце ў шматлікіх леснічоўках не толькі прывучыла будучага пісьменніка любіць багатыя родныя краявіды. Там ен упершыню, яшчэ зусім малым хлопчыкам, адчуў і убачыў драматычную складанасць жыцця, яго напрывабныя і страшныя рысы. Аднойчы вечарам унеслі ў хату моцна параненага бацьку. На яго напаў з сякерай селянін, які самавольна сек лес. сякера трапіла па бацькавай стрэлбе, якая вісела на плячы ўніз руляй. Стрэльба выстраліла двума зарадамі шроту ў нагу, зрабіўшы страшную рану. Бацька доўга лячыўся. Але хутка зноў здарылася няшчасце: цяпер ужо бацька незнарок забіў чалавека, які кінуюся на леснікоў з сякерай. Радня забітага пагражала помстай, таму ўся сям'я доўгі час не начавала дома.

      Не  абмінуў будучага пісьменніка і  тыповы для сялянскага хлопчыка лес  пастушка.

      Затое пазней, калі падрос і прывык да занятку  пастуха, пасвіў жывелу ахвотна і нават з радасцю, бо мог сам-насам заставацца з лесам. Да чытання прызвычаіўся рана.

      Па-сапраўднаму  палюбіў кнігу, калі сям'я жыла ў  леснічоўкаля вескі Цяруха, браў кнігі  ў чырвоным кутку леспрамгаса. Наогул жа з мастацкай літаратурай быў знаемы яшчэ да школы. Бацька прынес аднойчы дадому паэму Д.Беднага пра старога манаха-грахаводніка і паэму Я.Коласа "Новая зямля", якая дужа падабалася леснікам, бо там пісалася пра іхняе жыцце.

      Хлопца  цягнула да літаратуры. У тэхнікуме  будучы пісьменнік пачаў пісаць вершы і стаў актыўным членам літаратурнага аб'яднання пры газеце «Гомельская праўда». Удзельнічаючы ў рабоце аб'яднання, І. Шамякін пазнаеміўся з Леанідам Гаўрылавым, Кастусем Кірыенкам і Дзьмітрыем Кавалевым - таленавітымі маладымі паэтамі. Спрабаваў пісаць апавяданні.

      Сур'езныя  кнігі стаў чытаць рана. Першую і  другую кнігі рамана М.Шолахава «Ціхі  Дон» прачытаў яшчэ пасвячы кароў, трэцюю і чацвертую - у тэхнікуме.

      У 1940 годзе І.Шамякін скончыў тэхнікум і быў накіраваны на працу ў г. Беласток. Працаваць давялося нядоўга - хутка быў прызваны ў армію. Служыў у Мурманску, у зенітна-артылерыйскай часці. Там і застала вайна. Часць абараняла Мурманск, Кандалакшу і Петразаводск ад налетаў нямецкай авіацыі. Быў камандзірам гарматы, камсоргам дывізіена. Пісаў вершы і друкаваўся ў армейскіх газетах.

      У 1944 годзе напісаў апавяданне на беларускай мове « У снежнай пустыні», якое пазней было надрукавана. З гэтага часу і пачынаецца сур'езная праца  пісьменніка ў літаратуры.

      Яшчэ  ішла вайна. Артылерыйская часць, у якой служыў І.Шамякін, была преакінута ў Польшчу, пасля збівала самалеты ў небе Нямеччыны. Нарэшце вайна скончылася, рпрыйшла перамога. Яшчэ служачы ў арміі, напісаў аповесць «Помста».

      Пасля дэмабілізацыі вырашыў перакваліфікавацца, пакінуць прафесію тэхніка па будаўнічых матэрыалах і стаць выкладчыкам мовы і літаратуры. На гэта рашенне, безумоўна, паўплывала цяга да літаратурнай творчасці.

      Стаў  працаваць настаўнікам у весцы  Пракопаўка Церахоўскага раена. У 1946 годзе  паступіў на завочнае аддзяленне Гомельскага педагагічнага інстытута.

      У снежні 1945 года І.Шамякін удзельнічаў  у рабоце першага пасляваеннага  пленума праўлення Саюза пісьменнікаў БССР. Уражанняў маладому пісьменніку  пленум даў вельмі многа. Гэта быў  прешы сход беларускіх пісьменнікаў пасля вызвалення, пасля іх звароту на радзіму - сход, дзе панавала атмасфера радасці першых сустрэч пасля доўгага перапынук, выкліканага вайной. Па сутнасці, на пленуме падлічваліся ўцалелыя за вайну літаратурныя сілы Беларусі, накрэсліваліся блізкія, неадкладныя надзенныя задачы, якія стаялі перад літаратурай у мірны час. З дакладам «Задачы беларускай літаратуры ў преыяд аднаўлення» выступіў М.Лынькоў. Быў прачытаны даклад, у якім разглядалася творчасць маладых беларускіх пісьменнікаў. Яго прачытаў В.Вітка (Ц.Крысько). На пленуме з прамовамі выступілі народны паэт Беларусі Я.Колас, вядомыя беларускія пісьменнікі П.Глебка, К. Крапіва, В.Таулай, П.Пестрак, а таксама госці - вядомыя рускія паэты А.Пракоф'еў, М.Рыленкаў, М.Браўн.

      У 1948 годзе паступіў вучыцца ў Рэспубліканскую партыйную школу і пераехаў у Мінск. Пасля заканчэння школы працаваў галоўным рэдактарам альманаха «Советская Отчизна». З 1954 года шмат гадоў працаваў намеснікам старшыні праўлення Саюза пісьменнікаў Беларусі.

      У 1963 годзе І.Шамякін уваходзіў у склад беларускай дэлегацыі на XVIII сесіі Генеральнай Асамблеі Арганізацыі Аб'яднаных Нацый. Свае ўраджанні аб прабыванні ў Амерыцы, аб рабоце сесіі Генеральнай Асамблеі ААН пісьменнік цікава перадаў у дзенніку «Два месяцы ў Нью-Йорку». Займаючы кіруючую пасаду ў Саюзе пісьменнікаў БССР, выконваючы шматлікія грамадзянскія абавязкі, І.Шамякін часта выступае з прамовамі аб стане сучаснай беларускай літаратуры, піша крытычныя артыкулы. Яны сабраны ў кнізе «Размова з чытачом. Артыкулы, выступленні, дзеннікі» (1973).

      Іван  Шамякін - прешы сакратар Саюза пісьменнікаў Беларусі, член праўлення Саюза пісьменнікаў СССР, Старшыня Вярхоўнага Савета БССР, кандыдат у члены ЦК КПБ, лаўрэат  Дзяржаўнай прэміі СССР, Літаратурнай прэміі імя Я.Коласа, Дзяржаўнай прэміі БССР імя Я.Коласа, народны пісьменнік Беларусі. Сення ен знаходзіцца ў самым росквіце творчых і духоўных сіл.