Ұйымның есеп саясаты

2. Орындалған жұмыстар:

• құрылыс-монтаж;
• зерттеу-жобалау;       
• геологиялық барлау; 
• ғылыми-зерттеу; 
• басқалар.

3)Қызмет көрсету: 

• тасымалдау (жүктерді жеткізу, жолаушыларды тасымалдау ж.б.);
• байланыс; 
• коммуналды және энергетикалық;
• күзет және қоймалау;
• жалдағы активтер бойынша (негізгі қүралдарды уақытша пайдалану мен  иелік ету,  интеллектуалды меншік құқылығын көрсету);
• делдалдық;
• басқалар.

Негізгі қызметке жатпайтын  табыстар мыналар:

1). Ұзақ мерзімді (айналыс  сыртындағы) активтерді сату:

• материалды емес активтер;
• негізгі құралдар;
• инвестициялар;
• ұзақ мерзімді берешектердің қарызын.

3. Дивиденттер:

• акциялар, облигациялар, басқа да құнды қағаздар бойынша;
• басқа да ұйымдардың жарғылық капиталға үлес қосуынан;
• бірлескен қызмет нәтижесінен;

4. Пайыздық түрдегі табыстар:

• берілген қарыздар мен займдардан;
• сатылған қарыздардан;
• басқалардан.

5. Басқада табыстар:

• шетелдік валюта айырбастау операциялары бойынша жағымды курстық айырым;
• шаруашылықкелісім-шартталаптарының бұзылғаны үшін басқалардың       төленген айып-пұлы,өсімдер,тұрақсыздықтары;
• қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар құнының ағымдағы өзгерістеріне сай;
• заңды және жеке тұлғалардан ақысыз алынған активтер;
• заңды және жеке тұлғалардың осы ұйымға шектірген зиянын төлеуден;
• есепті жылы анықталған өткен жылдың табысы; 
• басқалардан.

5) Төтенше жағдайлардан  түскен табыстар (апат, табиғат құбылысы, өрт, сақтандыру, материалды құндылықтарды  жоюдан түскен жарамды материалдар  құнынан т.б. себептерге сай  түскен табыстар).

Есеп саясаты жөніндегі  құжатка түскен табыстар ағынын көрсететін құжаттарды, сондай-ақ түсетін табысты  қамтамасыз етуге жауапты адамдардың (мамандар) жауапкершілік міндеттері қысқаша жазылуы керек.

13. Қарыз каражаттары жөніндегі есеп саясаты. Мұнда қысқа және ұзақ мерзімді займдар сомасын, бухгалтерлік есеп счеттарына жазудың тәртібі, займдарды жабудың мерзімі, есептелінген пайыздар, акция ұстаушыларға белгілі соманы белгілі уақытта төлеу міндеттемесінің қарыздарын жабудың тәртібі көрсетіледі.
14. Салық есебінің саясаты. Салық және салық салымы жөніндегі есеп саясаты мына төмендегі сұрақтардың маңызын шешуге арналған:

• пайдаға салынатын салықтың базалық көрсеткішін анықтауға;

• бюджет   алдындағы   салықтық   міндеттемелердің қалыптасуына;
• мүліктерді бағалауға;

- шеккен зиянды салық кезеңдеріне қарай таратуға. 
Мұндай      жүмыстарды      орындау      үшін      ұйымдар бухгалтериясында арнайы  бөлім кұрылып, бұл бөлім өз қызметіне тән кұжаттар үлгісін жасап, салық есебін мұқият жүргізуді қамтамасыз етуі керек.

Салық есебіне тән есеп саясатын қалыптастыру барысында салық  есебін жүргізудің  ұйымдық-техникалық және әдістемелік аспектілері толығымен  қаралып, мұндай шаралар Салық Кодексі  заңының шеңберінде іске асырылады. Мұның үшін:

• салық есебін ұйымдастырудың тәртібі;
• есеп ақпараттарын өңдеудің тәртібі;
• салық есебін жүргізудің әдістері;
• салық есебінің сеншді жүргізілуше байланысты басқа да аспектілер толығымен қаралып, есеп саясатында зерделенуі керек.

Сонымен қатар салық есебін жүргізуге арналған аналитикалык жіктеу мен тіркеу регистрларының үлгісі компьютерлік технологияға салынып, салық есебін өңдеу мен жүргізудің техникалық тәртібі қаралады.

Егер ұйымдар қызмет атқарудың  бірнеше түрлерімен айналысатын  болса, онда есеп саясатында табыстар мен шығындар өрісіндегі ерекшеліктердің  мазмүны әрбір атқарылатын қызметтер  бойынша толығымен көрсетіледі. Мұндай жағдайда өнімдер, тауарлар, жұмыстар сатудан түскен табыстардың (шығындар), сондай-ақ сату сыртында түскен табыстардың (шығындар) қалыптасу тәртібін ашып көрсеткен жөн.

Сонымен қатар есеп саясатына  табыстар мен шығындарды тану, мысалы, табыстарды (шығындарды) есепті кезеңде (салық кезеңінде) тану процесін түскен ақша, тауарлар, жұмыстар, қызметтер және мүліктік иелік құқымен тікелей байланыстырып қараған жөн.

Салық есебіне тән табыстар мен шығындарды классификациялық топтарға бөлу принципі бухгалтерлік есепке тән  классификациядан ерекше жағдайда болуы  мүмкін. Салық есебін жүргізу үлгілерінде (форма) табыстар мен шегерімдер, тұрақты  және уақтылы айырымдардың тізімі жазылады.

Салық есебі саясаты жөніндегі  ақпараттар мен мәліметтер қаржылық қорытынды есеп мазмұнын толық түсінуге бағытталуы қажет.

Есеп саясатының сапалы және оңтайлы әдістерін таңдап алып, тәжірибеде ұтымды жолдармен қолдана білудің  маңызы зор.

Мұндай шаралар іске асырылған  жағдайда ұйымдар қызметінің нәтижесін, бұлардың қаржылық жағдайын шындық және объективтік тұрғыда бағалау  мүмкіндігі қалыптасады.

2 бөлім. Есеп саясатының ұйымдық және техникалық аспектілері

2.1. Есеп саясатының ұйымдық және техникалық аспектілері

Ұйым шеңберінде іске асырылатын есеп саясатын жасау мен қалыптастыру төмендегі сабақтастық кезеңдерден  тұрады:

• арнайы комиссия құрылып, мұның мақсаты мен атқаратын міндеті;
• есеп жүргізудің жаңа әдістері айқындалып,бухгалтерлік есеп стандарттары мен принциптері талаптарына жауап беретін   мазмұнда    ұйым    басшысының бұйрығы шығарылады;
• есеп  саясатын  сапалы  жасау үшін  жауапты  есеп қызметкерлері мен қатар өнім өндіру технологиясын заң актілері мен нормативтік материалдарды,қаржы жүйесі ерекшеліктерін жақсы білетін тәжірибелі мамандар қатыстырылады;
• есеп саясатын қалыптастырудың кезеңдік шаралары, қажетті   құжаттар   мен   есеп   объектілерінің  тізімі <span clas