Сандық жасау техналогиясы

         Сандық жасау техналогиясы

     Сандықтың қолданылу орны және байырғы жасалу әдісі.Сандық-әр түрлі бұйым салуға арналған,ағаштан жасалған үй жиһазы,мүлік.Киім-кешек,әр-түрлі уақ-түйек бұйымдар сақтау үшін үлкенді кішілі қол сандық,әбдіре және жағдан сандықтары пайдаланылған.Үлкен сандықтардын ұзындығы-90-100см,биіктігі мен ені-45-50см шамасында,жұқа қарағай тақтайдан жасалған.Олардын сырты түгелдей қызыл,жасыл немесе кө бояулармен боялып,бет жағы ою-өрнектерді кесу арқылы сүйек пен безендірілген,ол жез,күміс,алтын және түсті тастармен де әшекейленген.Оның аузы аспа құлыппен немесе құпия бітеу құлыппен бекітілген.

     Жағдан-азық-түлік  немесе киім-кешек салатын,теріден  істеп,сыртын қаңылтырмен,күміспен  шегендеген көне түрі.Кей жерде  оны жағылан деп те атайды.Ол Қазақстанның оңтүстік өңірінде XVII-XIX ғасырларда кең тараған.Негізінде,жағдандар әбдіре сандыұ сияқты үлкен емес.Оның ұзындығы-60-70 см,ені мен биіктігі-30-35 см шамасында болады.Жағданның негізі тақтайлардан құрастырылып,сырты түгел қалын былғарымен қапталады,тек бет жағы ғана әр түрлі өрнектермен безендіріледі.

    Жағдан жасау  үшін сапалы былғары мен күмісті  табу оңай болмаған,оларды тек  сән қуған ауқатты адмдар қыздарына  арнап жасатқан.

Жағдан сандық үлгілері Қазақстанның Орталық және Ә.Қастеев атындағы мемлекеттік өнер мұражайларында сақтаулы.Бұлар  кензінде,Таодықорған,Жамбыл облыстарынан табылған бұйымдар.Осы жағдандардың жасалу тәсілі,көлемі,материалы мен  көркемдеу тәсіліне қарғанда бәріне тән ортақ ұқсастықтар көп.Сондықтанда  оларды белгілі бір шебердін қолынан  шыққан нағыз өнер туындысы деуге болады.............