Си тіліндегі өрнектер және меншіктеу операторы

10 LET X=5

  20 LET X=4

  30 LET X=X+Y программа үзіндісіндегі 30-қатардағы LET операторы орындалғанда Х айнымалысы 9-санын меншіктейді яғни жадтың Х аты ұясында алғашқы 5санының орнына 99саны пайда болады. C++ тілінің көптеген түрлерінде оператордың орны LET сөзін қалдырып кетуге де болады. Мысалы, жоңғарыда келтірілген программа үзіндісі былай жазылады.

10 LET X=5

20 LET X=4

30 LET X=X+Y

Қорытынды

Си бағдарламалау тілі Bell лабораториясында жасалған. Бұл тілді ассемблердің орнына қолдану үшін шығаруды жоспарлаған еді. Си – бұл жалпы тағайындаудың тілі, ол өзінің үнемділігімен, тиімділігімен және тасымалданғыштығымен ерекшеленеді. Аталған ерекшеліктер арқасында Си тілі арқылы бағдарлама өнімдерінің кез келген түрін жасауға болады. Си тілі құралдық тіл ретінде қолданғанда, жедел және тұтас бағдарламаларды құрастыруға болады.

Егер өрнекте əр түрлі типті операндтар қолданылса, онда олар қандай да бір жалпы типке түрленеді. Компилятор автоматты түрде типтерді түрлендіруде ережелер жиынтығын қолданады. Типтерді түрлендірудегі негізгі ережелерді келтірейік:

1. Егер операция екі əр түрлі типтер мəліметтері бойынша орындалса, онда екі шамада “жоғарғы” типіне түрленеді. Бұл процесс типтің “жоғарылауы” деп аталады.

2. “Жоғары” типтен “төменгі” типке дейінгі реттелген типтер тізбегі мына түрде болады:

double, float, long, іnt, short жəне char. Unsіgned кілтті сөзі қолданылса, сол тип сəйкесінше рангы көтеріледі.

3. Меншіктеу операторында оң жағындағы өрнек орындалғаннан кейінгі соңғы нəтиже осы мəн тең болатын айнымалының типіне түрленеді. Бұндай процесс типтің “жоғарылауына” немесе “төмендеуіне” əкеледі (екінші жағдайда шама төмен үстемдіктегі мəліметтер типіне түрленуі мүмкін). Типтің “жоғарылауы”, əдетте, жұмсақ өтеді, ал “төмендетуді” жадыдағы мəліметтерді білу арқылы орындау қажет.

Меншіктеу операторы, барлық тілде пайдаланылатын негізгі оператор. Математикадағы қарапайым теңдеу тәрізді айнымалыларға сандық немесе символдық мән беру бұл жағдайда меншіктеу операторы деп аталады. Ол жазылған өрнектердің мәнін есептеп, оны айнымалыға меншіктеу үшін қолданылады.

Жалпы түрі:

<айнымалы атауы>:= <өрнек>;

мұндағы <айнымалы атауы> — айнымалы идентификаторы, := — меншіктеу белгісі, ал <өрнек> — арифметикалық өрнек немесе сан.

Егер өрнекте әр түрлі типті операндылар бар болса,оларды бір жалпы типке келтіру керек.Ол үшін мынандай функциялар тізімі бар.

1.Егер операндылардың біреуінің типі double болса ,онда қалғаны да сол типке келтіріледі.

2.Немесе long болса қалғаны да сол типке келтіріледі.

3.Немесе float типті болса қалғаны сол типке келтіріледі.

4.Немесе unsignet болса қалғаны сол типке келтіріледі.

5.long болса қалғаны сол типке келтіріледі.

6. unsignet болса қалғаны сол типке келтіріледі.

7.int болса қалғаны сол типке келтіріледі.

Сызықтық алгоритм бірнеше меншіктеу операторынан тұрады. Мұндай алгоритмді Си тілінде жазудың ешқандай қиындығы жоқ. Тек өрнектердің   Си тілінде қабылданған жазылу тәртібін сақтасақ жеткілікті. Мұндай операторлар бір қатарға орналаса алады. Бұл жағдайда олар “:” қос нүкте арқылы ажыратылып жазылады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1.   А.А. Абрамов., Гнездилова Г.Г., Капустина Е.Н., Селюн М.И. Задачи по программированию. Москва. Наука, 1988.

2.   Абель П. Язык Ассемблера для IBM PC и программирования. - М.:"Высшая школа", 1992.

3.   Б.Д.Сыдықов Алгоритмдеу жэне программалау негіздерін оқыту. Алматы,2002.

4.   Белецкий Я. Турбо Си++. Новая разработка. — М.: Машиностроение, 2004.

5.   Брэдли Л. Программирование на языке Ассемблера для персональных ЭВМ IBM.-М.:"Радио и Связь",1988.

6.   Дейтел Х., Дейтел Г. Как программировать на Си.- М.: Бином, 2000

7.   Культин Н.Б. С/С++ в задачах и примерах. - СПб.: БХВ-Петербург, 2001. - 288 б.

8.   Культин Н.Б.Основы программирования Delphi 7. Санкт-Петербург. БхВ -Петербург 2003.

9.   Муртазина А.У., Тусупова Б.Б. Основы программирования на языках Паскаль и Си.Методические указания к лабораторным работам по курсу «Языки и технология программирования». Часть 2. - Алматы: КазНТУ, 2000.

10.             Муртазина А.У., Тусупова Б.Б. Основы программирования на языках Паскаль и Си. Методические указания к лабораторным работам по курсу «Языки и технология программирования». Часть 3. - Алматы: КазНТУ, 2000.

11.             Н.Й.Культин. Программирование в Turbo Pascal 7.0 и Delphi/ -СПб.: БХВ-Санкт-Петербург, 1999.

12.             Н.И.Культин. Программирование на Object Pascal в Delphi 5/ -СПб.: БХВ-Санкт-Петербург, 1999.

13.             Н.Культин. Delphi в задачах и примерах.-СПб.: БХВ-Петербург, 2004.

14.             Нортон П., Соухэ Д. Язык Ассемблера для IBM РС: Пер.с англ., - М.: "Компьютер", 1993.

15.             Паннас К., Мюррей У. Программнрование на Си и Си++. —К.: Ирина, ВПУ,  2000.

16.             Пол Ирэ Объектно-ориентированное программирование с использованием С++: Пер. С англ. -К.: НИПФ «ДиаСофт Лтд.», 1995. - 480 б.

17.             С.В.Глушаков,   А.Л.Клевцов.   Программирование  в  среде  Delphi   7.0.,, Харьков ФОЛИО, 2003.

18.             Старк К. Программироваiше на Си++. — Киев, 1993.

19.             Уинер Р.Язык Турбо Си: Пер. с англ. - М.: Мир, 1991. - 384 б.

20.             Фаронов В.В. Delphi 5. Учебный курс- М.Нолидж, 2001.

2