Шпаргалка по "Архитектуре"

    Ассамблер тілінде программалауда  пайдаланылатын  таңбалық аттар  программаның семантикасын, ал команданың  қысқартылып берілген атаулары  оның негізгі функциясын  білдіреді.Мысалы, ADD-қосу, SUB-азайту, PARAM-параметр т.с.с.Мұндай  аттарды программа жасаушылар  оңай есінде  сақтайтын болады.

    Ассамблер тілінің көмегімен  программа жасаушы адам  мынадай  параметрлерді бере алады:

• процессордың машина тілінің әрбір командасының  таңбалық атын;
• ассамблер тілінде жазылған программалық қатардың  стандартты пішімін;
• командалардың нұсқаларын және адрестеудің тәсілдерін  қалай көрсету керектігі туралы пішімді;
• таңбалық тұрақтыларды және бүтін сандық тұрақтыларды  әртүрлі санақ жүйелерінде көрсету үлгілерін;
• программалауды ассамблерлеу (транслациялау) процесін басқарушы пседокомандаларды.

    Ассамблер тілі кез келген  компьютерге түсінікті,өйткені   басқа барлық тілдерге қарағанда  машина тіліне ең жақын тіл   ол ассамблер тілі. Бұл тіл  копьютнрмен жақынырақ танысуға  мүмкіндік береді. Сондықтан да ассамблерді оқу дегеніміз  процессордың өзін оқып үйрену деген сөз. Ассемблер тілінде  жазылған программа кез келген басқа тілдерде жазылған  программаларға қарағанда өте тез орындалады. Мысалы, ассемблер тілінде жазылған программа дәл осы программаға  баламалы СИ немесе Паскаль тілдерінде жазылған  программалардан екі-үш есе, ал BASIC тілінде жазылған  программалардан он бес және онда да көп есе тез  орындалады.

    Ассемблер тілін әрқайсысы машина командаларының бір  тобына баламалы макрокомандалармен толықтыру жүйе  қолданылады. Мұндай тіл макроассемблер тілі деп аталады. Макрокомандаларды пайдалану ірі құрылыс блоктарының  программалар құруға мүмкіндік береді және ассемблер тілін  жоғары деңгейлі тілдерге жақындатады. 

86.Микропроцессорлардың сипаттамасы. 
          Микропроцессор- жұмыс атқару жүйесін программалық түрде өзгерте отырып, мәліметтерді өңдеп, түрлендіріп бере алатын бір немесе бірнеше үлкен интегралдық схемалар жинағы. Жеке транзисторлардан микросхема құрсақ, оның негізінде күшейткіштерге, генератор мен триггерлерге көшкеніміз, өз кезегінде олардан әртүрлі санауыштар мен тіркеуіштер, айқындағыштар  жасасақ. 1970- жылдары микропроцессорларды ойлап таба бастады.  
          Микропроцессор техникасының негізгі мәні қысқаша былай тқсіндіріледі. Бұрынғы интегралдық схемалардың жұмыс атқару мүмкіндігі оларға қосылған шектеліп, олардың өзара жалғасуларына негізделген болатын. Аппараттық негізде жасалған  бұл құрылғылар қатаң жүйелі логикалық схемалар деп аталады. Белгілі бір пайдалану жүйесіне арналған мұндай схемаларды басқа орындарда пайдалану өте қиын, тіпті мүмкін емес. Ол үшін олардың құрылымына өзгерістер енгізіп, басқаша құру қажет болды.Міне, осы жағдайда пайдалану жүйесін жедел өзгерте алатын, «икемді» логикалық схемалар керек болып, осы өзгеріс сырттан программалық түрде жүзеге асырылды. Енді әртүрлі техникада, өндірісте қолданылатын схемалардың негізі,бір-біріне ұқсас бөлшектері өзара тұтастандырылып,  бір ғана үлкен интегралдық схема түрінде жасалынып, оның жұмыс атқару жүйесі  программалық кіріс жолдарымен басқарылатын болды. Сонымен, микропроцессор дегеніміз- орасан күрделі, пайдалану өрісі өте кең, программамен  басқарылатын үлкен интегралдық схема. Оны басқаратын программа керек болса біржолата есте сақтау бөліміне жазылып қойылып, қажеті болмаса   өзгерту   мүмкіндігін  сақтай  отырып,  күнделікті  тапсырыстар  мен  мүмкіндіктерге  сәйкес  қайта  жазылып  отыруы  мқмкін.  Ол енді  электрондық – есептеу  машиналарының   ішіне  енгізіліп, мини, микро ЭВМ-дердің  де негізіне айналды. Бұрын ЭВМ- дердің арифметикалық – логикалық  амалдар  орындайтын  процессоры  бірнеше « үлкен-үлкен шкафтардан»  тұрып,  бөлме-бөлме орындарды  алып  тұратын  болса, енді оның  аумағы  ғана  үлкен интегралдық  схеманың  көлемімен  шектелетін  болды. Сондықтан  да ол «микропроцессор»  деп аталатын  болды. 

87. Микропроцессорлардың функционалды құрылымы. 
       Микропроцессор — жүйелік тақтаның ең маңызды құраласы, ол деректерді тікелей өңдейді, атап айтқанда, бөлектелген деректермен арифметикалық және логикалық амалдарды орындайды. Микропроцессор - бір немесе бірнеше үлкен интегралды кестеде орындалған, берілісті өңдейтін бағдарламалық құрылғы; көліктердің автоматты басқару агрегатында қолданылады. 
       Микропроцессор бір мезгілде қатарынан 8, 16 немесе 32 биттік деректерді өңдей алады. 8 биттік процессор бір мезгілде небары бір бит дерекпен ғана жұмыс істей алады. 16 биттік процессор бір мезгілде 2 байт, ал 32 биттік процессор — 4 байт өңдейді.  Жалпы алғанда 16 биттік компьютер 8 биттік жүйеден жылдамдырақ жұмыс істейді, ал 32 биттік компьютер 8 және 16 биттік үлгілерден жылдамырақ. Микропроцессор, жады және периферия құрылғылардың арасында дерек беру үрдісі шина арқылы жүзеге асырылады. Қазіргі заманғы процессорлардың көпшілігінде 32 биттік шина қолданылады, яғни бір мезетте 32 биттік дерек беруге болады. 64 биттік шиналы компьютер де болады, бірақ олар әлі кең тарай қойған жоқ.

Микропроцессордың құрамдарына мыналар кiредi:

- Core - МП ядросы;

- Execution Unit - атқарушы модуль;

- Integer ALU - бүтiн сандары бар операциялар үшiн АЛУ;

- Registers - микропроцессорлық жад;

- FPU - сандармен жұмыс істейтін блок;

- Primary Cache - бiрiншi деңгейдiң кэшi;

- ID, PU, BP - олардың орындауы және тарамдауларын болжау нұсқауларын қайта кодтаудың блоктерi.

МП  екi бөлiкте бөлуге болады:

- операциялық,  ол басқару құрылғысынан, арифметика-логикалық құрылымнан және  микропроцессорлық жадтан тұрады;

- интерфейстiк, ол Мпп адрестi регистрдан, команда регистрлерiнiң блогi - ең жақын такт атқарылатын команда кодтарының сақтауы үшiн жадтың регистрлерiнен; шинаны басқарудың схемалары және порттардан құралған. 

88. Супер- мини- және микрокомпьютерлер.

Микрокомпьютер (microcomputer) — микропроцессор базасында жасалған мөлшері шағын компьютер (микропроцессорлық компьютер). Микрокомпьютерлер құрамдас, дербес, шағын (столға қоятын), ықшам (портативтік), кәсіптік және түрмыстық деп бөлінеді.